نقش گسترش سکونتگاه ها و فعالیتهای انسانی در ناپایداری منابع آب حوضه رودخانه زاینده رود

حوضه آبریز زاینده رود در منطقه مرکزی ایران از مناطق دارای مسئله ناپایداری منابع آب است. در دهه اخیر منابع آبی حوضه کاهش یافته، به طوریکه بخشی از طول رودخانه در قسمت میانی و پایین دست جریان آب خشک شده و یا به صورت موقتی درآمده و تخصیص آب کشاورزی به اراضی زراعی این بخش ها کاهش شدیدی یافته است. در این پژوهش تغییرات کاربری زمین از طریق تحلیل تصاویر ماهواره ای لندست در دو دوره زمانی سال های 2000 و 2014 میلادی که منطبق بر دوره زمانی قبل و بعد از وقوع ناپایداری منابع آب حوضه زاینده رود بوده، مورد بررسی قرار گرفته است. محدوده مورد مطالعه توسط محقق مشخص شده و سپس به سه قسمت بالا، میانی و پایین دست تقسیم شده و در قالب 6 کاربری با هم مورد مقایسه قرار گرفته اند. طبق نتایج پژوش همراه با وقوع ناپایداری منابع آب، طی این دو دهه کاربری ساخت و ساز و مسکونی در کل محدوده افزایش و کاربری مرتع در کل محدوده کاهش یافته است. پوشش کشاورزی در بالادست افزایش ولی در بخشهای میانی و پایین دست کاهش یافته و برعکس، کاربری بایر و خالی از پوشش در بالادست کاهش و در بخش های میانی و پایین دست افزایش یافته است. با توجه به نتایج پژوهش میتوان بخشی از ناپایداری منابع آب کشاورزی در حوضه را به گسترش سکونتگاهی، افزایش مصارف آب در کل محدوده و افزایش کشاورزی در بالادست حوضه نسبت داد.

Keywords:

تغییرات کاربری زمین , گسترش سکونتگاه ها و فعالیت های انسانی , ناپایداری منابع آب , حوضه رودخانه زاینده رود.