بررسی ارتباط الگوی تغییرات شمار سلول های بدنی شیر با برخی از عوامل محیطی در گاوهای شیری هلشتاین ایران

هدف تحقیق حاضر بررسی الگو تغییرات و اثر برخی از عوامل محیطی بر شمار سلول­های بدنی در گاوهای شیری هلشتاین ایران بود. این پژوهش در یک مقایس وسیع و با استفاده از مجموع داده های جمع آوری شده در سطح کل گاوداری تحت پوشش مرکز اصلاح دام و بهبود تولیدات دامی کشور انجام شده است. مجموع داده ها شامل 4279953 رکورد ماهانه شمارش سلول های بدنی متعلق به 1873234 گاو ماده بین دوره های شیردهی اول تا پنجم بود که طی سال های 1383 تا 1392 در سطح 1281 گله جمع آوری شده بود. تمام تجزیه و تحلیل های آماری به کمک رویه های مختلف (GLM، Reg و Univariate) نرم افزار SAS با در نظر گرفتن امتیاز سلول های بدنی شیر به عنوان متغیر وابسته انجام گرفت. تمام عوامل موجود در مدل شامل گله، شکم و سال زایش، ماه ثبت رکورد، سطح تولید شیر، روزهای شیردهی و سن نخستین زایش بر امتیازهای سلول های بدنی اثر داشتند (P<0.01). نتایج نشان داد با افزایش شکم زایش، امتیاز سلول های بدنی افزایش می یابد. بیشترین شمار سلول های بدنی شیر در بهمن ماه و کمترین آن در مهر ماه مشاهد شد. یک رابطه خطی بین سن نخستین زایش و امتیاز سلول های بدنی مشاهد شد طوری که با افزایش سن نخستین زایش، شمار سلول های بدنی شیر افزایش یافت. با افزایش سطح تولید شیر روزانه، امتیاز سلول های بدنی کاهش یافت. نتایج نشان داد الگوی تغییرات فنوتیپی امتیاز سلول های بدنی شیر در طی روزهای شیردهی، برعکس منحی شیردهی بود یعنی با افزایش روزهای شیردهی، امتیاز سلول های بدنی افزایش یافت. الگوی تغییرات امتیاز سلول های بدنی، یک روند نزولی را طی سال های مورد بررسی نشان می دهد. این روند را می توان تا حدودی به بهبود عوامل مدیریتی و برنامه های کنترل ورم پستان در سطح گاوداری های کشور نسبت داد.

Keywords:

امتیاز سلول های بدنی , گاو هلشتاین , رکورد ماهانه