حاشیه نشینی و تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در اولویت بندی چالش های موجود: مطالعه موردی محله زینبیه، اصفهان

حاشیه نشینی که یکی از چالشهای اصلی در مسیر رشد وتوسعه پایدار است بدلایلی چون تداوم رشد جمعیت شهری ،تداوم رشد سکونت گاهای غیر رسمی و مهاجرت زاده شده و چونان طفلی ناخواسته خود را به دامان بی مهر وبی عطوفت شهر تحمیل کرده است. اسکان غیررسمی در جهان معضلی فراگیر بوده و خاص کشورهای مشخصی نمی باشد. نه تنها در کشورهای جنوب، بلکه در کشورهای شمال هم میتوان نمونه های متعدد، اما متفاوت از هم را پیدا کرد (خاکپور، 1390؛ Chowdhury .(et al., 2006 شکل گیری و گسترش پدیده حاشیه نشینی، از معضلات بزرگ اکثر شهرهای بزرگ دنیا، بخصوص در کلان شهرهای کشورهای در حال توسعه محسوب میشود (زنگی آبادی و همکاران، .(1384 محرومیت و عدم برخورداری سکونتگاه های غیررسمی از تسهیلات زندگی شهری در قیاس با دیگر نواحی شهری، آنها را کانون بغرنج شهری و مانع توسعه پایدار انسانی تبدیل نموده است. جای تردید نیست که در فرایند جهانی سازی، تعداد زیادی از شهروندان به حاشیه های شهرها رانده خواهند شد و طبع آن از بسیاری از حمایتهای اجتماعی نیز محروم خواهند شد (صرافی، 1381، .(6 شکل گیری این پدیده مسایل متعددی را با خود به همراه دارد که فقط محدود به مناطق حاشیه نشینی نمیشود و حتی کل یک شهر را متاثر می سازد، به طوری که پیامد آن بروز انواع ناهنجاریها در زمینه ی شهرنشینی است. اشتغال افراد حاشیه نشین در مشاغل غیررسمی و کاذب، وجود ساخت و سازهای غیر مجاز، عدم توانایی شهرداریها برای ارایه ی خدمات مناسب در این مناطق، آلودگی محیط زیست، اثرات نامطلوب فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی این مناطق بر کل سیستم شهری و غیره از جمله آثار مخرب و مضر حاشیه نشینی می باشد.ایران نیز به عنوان یکی از کشورهای در حال توسعه با مساله اسکان غیررسمی مواجه میباشد و از لحاظ نحوه برخورد با این پدیده قابل بررسی میباشد. بر اساس مطالعات انجام شده در زمینه ی حاشیه نشینی در مناطق مختلف ایران، میتوان گفت که مهمترین ویژگیهای آن عبارت است از ساخت و ساز نامناسب، فقر فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، بیکاری، اشتغال کاذب، عدم رعایت بهداشتی جمعی و فردی، عدم دستری به امکانات رفاهی، بهداشتی و آموزشی، افزایش جرم وجنایت، فساد، فحشا، مصرف بیش از حد مواد مخدر در مقایسه با سایر مناطق شهری و ... از سوی دیگر هماکنون در اطراف شهرهای بزرگی چون تهران، مشهد، شیراز، کرمان، اصفهان و سایر شهرهای کشور نیز شاهد رشد و گسترش مناطق حاشیه نشین میباشیم ربانی و همکاران، .1388