بررسی تطبیقی عرفان ایرانی با ادیان و مکتب های فلسفی و عرفانی هند

آمیختگی و ارتباط فرهنگی دو تمدن باستانی ایران و هند ، نکته ای غیر قابل انکار است. از جمله نکات بسیار مهم و قابل تامل ، بررسی تطبیقی عرفان ایرانی با مکتب ها و ادیان عرفانی و فلسفی هند است . مسلما هدف ما در این مقاله این نیست که ریشه عرفان ایرانی را در آداب و آیین های هندی بجوییم ، بلکه مقصود این است که با روشی علمی و مستند، تشابهات بین عرفان ایرانی و آداب و آیین های موجود در مکاتب و ادیان هند را به گونه ای تطبیقی و علمی، مورد بررسی و مقایسه قرار دهیم. از بررسی و مطالعه دقیق متون و کتب هندی، مانند بهگودگیتا، مها بهاراتا و اوپا نیشاد و نیز کتب صوفیانه فارسی می توان تشابه فراوانی را در جنبه­ها و روش­های تربیتی و سیر و سلوک مشاهده نمود که مهم­ترین موارد و مباحث را از نظر تطبیقی می­توان در موضوعات زیر خلاصه نمود: اهمیت و ارزش وجود انسان، عشق و معرفت، تعدد منازل و مقامات سلوک، ارزش و اهمیت مقام دل ، ارزش مقام پیر و مرشد، زهد و ریاضت، مبارزه با نفس، نظریه فنا و ... .

Keywords:

عرفان تطبیقی , ادیان و مکاتب فلسفی هند , عرفان ایرانی , عشق , معرفت