بررسی عناصر سنگین در گیاه شوربیابانی (Salsola tomentosa) اطراف معدن سرب و روی (مطالعه موردی: استان یزد)

امروزه در پی گسترش فعالیت های معدن کاری و استخراج معادن زمینه ورود انواع عناصر سنگین به محیط زیست فراهم آمده است. این تحقیق به منظور ارزیابی توانایی گیاه شور بیابانی در حذف 8 عنصر سنگین Pb، Zn، Cd، Cr، Cu، Fe،Mn و Ni از خاک با استفاده از محاسبه فاکتور تجمع زیستی و همچنین بررسی پتانسیل این گیاه در میزان انتقال این عناصر از ریشه به اندام هوایی با استفاده از فاکتور انتقال انجام شد. در این تحقیق همچنین غلظت عناصر در نمونه های جمع آوری شده از این گیاه در سه منطقه شامل باطله های معدن (آلوده)، منطقه متاثر از باطله ها (حدواسط) و منطقه پاک ( در فاصله 300 متری از باطله) در معدن سرب و روی کوشک، با مقدار استاندارد جهانی WHO مقایسه شد. نتایج نشان داد که گیاهان مستقردر باطله ها از نظر هر 8 عنصر مورد بررسی نسبت به دو منطقه دیگر آلودگی بیشتری داشتند، اما در مورد عناصر سرب، روی و آهن اختلاف بین منطقه آلوده و دو منطقه دیگر بیشتر بود. همچنین مقایسه غلظت عناصر سنگین در نمونه های گیاه شور بیابانی در هر سه منطقه با استاندارد WHO نشان داد که نه تنها نمونه های گیاهی مستقر بر روی باطله ها بلکه نمونه های گیاهی مستقر در منطقه حدواسط و پاک هم در مقدار عناصر سرب، روی، کروم وآهن بیشتر از استاندارد WHO بودند. بطوریکه مقدار این عناصر در منطقه آلوده بترتیب حدود 24، 5، 4 و 7 برابر نسبت به استاندارد اندازه گیری شد. نتایج نشان داد با توجه به فاکتور تجمع زیستی، گیاه شور بیابانی گونه مناسب برای گیاه استخراجی هیچ-یک از 8 عنصر سنگین نام برده نمی باشد. همچنین با توجه به فاکتور انتقال، عناصر نیکل و کادمیوم عناصر پرتحرک تری نسبت به بقیه عناصر بودند و بیشترین غلظت جذب شده آن ها در اندام هوایی گیاه ذخیره می شود.

Keywords:

گیاه پالایی , شور بیابانی , عناصر سنگین , معدن , کوشک