مسولیت مدنی پزشک

فصل هفتم: مسئولیت مدنی پزشک در حقوق ایران

7-1 مفهوم مسئولیت پزشک

مسئولیت پزشک زمانی مطرح می شود که در فرآیند درمان، پزشک مرتکب خطا، قصور یا بی احتیاطی شود و در نتیجه به بیمار ضرر وارد آید. این مسئولیت می تواند:

قراردادی باشد، زمانی که رابطه پزشک و بیمار مبتنی بر قرارداد درمانی است،

یا قهری، در صورتی که پزشک بدون رعایت اصول حرفه ای باعث ورود خسارت شود.

7-2 ارکان تحقق مسئولیت مدنی پزشک

برای اینکه بیمار بتواند مطالبه خسارت کند، باید سه رکن اصلی اثبات شود:

1. تقصیر یا خطای پزشکی

مانند تشخیص نادرست، جراحی اشتباه، بی احتیاطی در تجویز دارو و...

2. ورود ضرر به بیمار

ضرر می تواند جسمی، روحی یا حتی مالی باشد.

3. رابطه سببیت میان تقصیر و ضرر

یعنی ضرر واقع شده مستقیما ناشی از رفتار پزشک باشد.

7-3 مبانی قانونی

مطابق ماده 495 قانون مجازات اسلامی (1392):

> «هرگاه پزشک در معالجاتی که انجام می دهد موجب تلف یا صدمه بدنی شود، ضامن است؛ مگر آنکه عمل او مطابق مقررات و اصول پزشکی بوده و ماذون هم از طرف بیمار باشد…»

همچنین ماده 496 اضافه می کند که پزشک در موارد اورژانسی، در صورت فقدان اجازه، در صورتی که اقدامش متعارف باشد، ضامن نیست.

7-4 مسئولیت بیمارستان ها و مراکز درمانی

در مواردی که خسارت ناشی از قصور پرسنل بیمارستان (مثل پرستار، تکنسین اتاق عمل یا آزمایشگاه) باشد، خود مرکز درمانی به عنوان شخصیت حقوقی ممکن است مسئول باشد، مشروط بر اینکه قصور در چارچوب وظایف کاری رخ داده باشد.

7-5 اثبات تقصیر در پرونده های پزشکی

یکی از مشکلات اصلی بیماران، اثبات تقصیر پزشک است. معمولا با ارجاع به کمیسیون های پزشکی قانونی یا سازمان نظام پزشکی، نظر تخصصی اخذ می شود که مبنای داوری حقوقی قرار می گیرد.