بازگشت به خدا؛ راهبرد احیای امید، آرامش و هم افزایی همبستگی ملی

---

 

تقویت ارتباط با خدا، در فرهنگ ایرانی و اسلامی، نه یک توصیه اخلاقی ساده، بلکه ریشه ای از حکمت اجتماعی و تجربه تاریخی این سرزمین است. در زمانه ای که جامعه درگیر انواع فشارهای روانی، اقتصادی، محیط زیستی و فرهنگی است، بازگشت به این سرمایه معنوی می تواند نقش تعیین کننده ای در بازسازی امید، کاهش اضطراب های جمعی و ایجاد احساس امنیت ایفا کند. تجربه تاریخی ایران نیز نشان می دهد هرگاه معنویت فعال و امید الهی در زندگی مردم جریان داشته، جامعه توانسته از دشوارترین بحران ها عبور کند. امروز نیز این نیاز بیش از هر زمان دیگری احساس می شود و پرسش اصلی این است که چگونه می توان ارتباط با خدا را از سطح یک توصیه فردی به یک ظرفیت ملی و اجتماعی ارتقا داد.

بازگشت به خدا؛ کلید امید، آرامش و همبستگی اجتماعی

در فرهنگ دینی ما، باران تنها یک پدیده طبیعی نیست؛ جلوه ای از رحمت الهی و فرصتی برای بازخوانی پیوند انسان با پروردگار است. دعا برای باران، طلب باران رحمت، و قرار گرفتن مردم در کنار یکدیگر برای درخواست رحمت الهی، بخشی از تاریخ معنوی جامعه بوده است. از سوی دیگر، امنیت و آرامش نیز در فرهنگ قرآنی با توکل، اعتماد به خدا و پرهیز از اضطراب پیوند خورده است. جامعه ای که ارتباط معنوی عمیق تری با خدا داشته باشد، معمولا سطح پایین تری از خشونت، بی اعتمادی و اضطراب را تجربه می کند. تحقیقات روان شناسی اجتماعی نیز نشان می دهد ایمان و نیایش، یکی از موثرترین ابزارهای کاهش فشار روانی، افزایش امید و تقویت سازوکارهای سازگاری افراد با دشواری های زندگی است. بنابراین سخن گفتن از ضرورت تقویت ارتباط با خدا، سخنی نمادین یا صرفا اعتقادی نیست؛ سخنی درباره یک نیاز واقعی در سطح زندگی فردی و اجتماعی است.

بازگشت به خدا؛ راهبرد احیای امید، آرامش و هم افزایی اجتماعی

در شرایطی که بخشی از جامعه با بحران های محیط زیستی مانند خشکسالی، کمبود منابع آبی و تغییرهای اقلیمی روبه روست، بازخوانی رابطه میان انسان، طبیعت و خدا اهمیت بیشتری یافته است. آموزه های اسلامی بر این باور استوارند که باران و رحمت الهی با رفتار انسان در جهان پیوند دارد؛ نه به معنای دخالت مستقیم و مکانیکی، بلکه به دلیل آنکه رفتارهای انسانی بر زمین اثر می گذارد و این اثرات در چرخه طبیعت بازتاب پیدا می کند. مصرف بی رویه آب، تخریب محیط زیست، بی توجهی به منابع طبیعی و بی احترامی به ساختارهای خلقت، همگی بر تعادل طبیعت اثر می گذارند. بازگشت به خدا به معنای بازگشت به مسئولیت پذیری نیز هست؛ مسئولیت پذیری در برابر زمین، انسان ها و آینده.

از سوی دیگر، امنیت اجتماعی در جهان امروز تنها محصول سازوکارهای پلیسی یا قانونی نیست؛ بخش مهمی از امنیت، احساس امنیت است؛ احساسی که بر پایه اعتماد، امید و آرامش درونی شکل می گیرد. جامعه ای که اضطراب فراگیر، احساس بی پناهی و گسست درونی را تجربه می کند، در برابر بحران ها آسیب پذیرتر می شود. در چنین شرایطی، معنویت می تواند به عنوان یک نیروی آرام بخش و تنظیم کننده عمل کند. ارتباط با خدا، آن گونه که در فرهنگ دینی ما تبیین شده، نوعی سپردن نگرانی ها و اضطراب های حل نشده به قدرتی برتر است؛ قدرتی که انسان را از تنهایی نجات می دهد و به افق های روشن تر امیدوار می سازد. این امید نه منفعلانه است و نه مانع تلاش؛ بلکه انگیزه ای است برای پرهیز از بی صبری، خشونت و واکنش های هیجانی.

ایمان، امید و امنیت؛ سه گانه ای که آینده ایران را روشن می کند

در سطح فردی، تقویت ارتباط با خدا در قالب دعا، نیایش، تفکر و حضور قلب، به تدریج بر رفتار انسان اثر می گذارد. فردی که با خدا رابطه ای زنده و پویا دارد، کمتر به سمت رفتارهای ناهنجار، بی انصافی، ناامیدی و بدبینی کشیده می شود. این افراد در مواجهه با دشواری ها صبر بیشتری دارند، در روابط اجتماعی مدارا می کنند و در تصمیم گیری ها آرام تر و عقلانی تر عمل می کنند. اگر چنین ویژگی هایی در میان بخش گسترده تری از جامعه تقویت شود، آثار آن در سطح اجتماعی نمایان خواهد شد و جامعه را به سوی همدلی، همکاری و آرامش هدایت می کند.

در سطح اجتماعی نیز معنویت می تواند به عنوان نیرویی هم افزا عمل کند. اجتماعاتی که به طور جمعی به دعا، حضور در برنامه های معنوی و فعالیت های دینی می پردازند، علاوه بر تقویت ارتباط با خدا، نوعی هم دلی و وحدت را تجربه می کنند. این هم دلی در شرایط بحران می تواند به انسجام اجتماعی کمک کند. تجربه های متعددی در کشور ما وجود دارد که نشان می دهد حضور جمعی در مراسم دعا، نماز باران، یا مناسبت های معنوی، تا چه اندازه توانسته روحیه مردم را تقویت و اضطراب های عمومی را کاهش دهد. این ظرفیت، اگر با برنامه ریزی فرهنگی و اجتماعی تقویت شود، می تواند نقشی اساسی در سامان بخشی به روابط اجتماعی و ایجاد آرامش عمومی داشته باشد.

بازگشت به خدا؛ پلی به سوی امید، آرامش و همبستگی ملی

آنچه امروز بیش از هر چیز اهمیت دارد، بازخوانی معنویت به عنوان یک ضرورت روزمره است. تقویت ارتباط با خدا قرار نیست جایگزین تلاش، برنامه ریزی یا مدیریت شود؛ بلکه قرار است نیرویی تکمیلی باشد که به جامعه آرامش، جهت گیری و امید می بخشد. جامعه ای که باور داشته باشد خداوند پشتیبان انسان های صادق، پرتلاش و نیک خواه است، کمتر اسیر ناامیدی می شود و بیشتر آمادگی پذیرش مسئولیت دارد.

در نهایت، بازگشت به خدا دعوتی برای بازسازی درون است؛ بازسازی امید، بازسازی اخلاق، بازسازی آرامش و بازسازی احساس مسئولیت نسبت به دیگران. اگر قرار است آسمان این سرزمین بارانی تر، امن تر و آرام تر شود، نخست باید آسمانی در دل های ما گشوده شود؛ آسمانی که از ایمان، توکل، امید و یاد خدا روشن می شود.

*نویسنده: موسی کاظم زاده؛ قابل دسترسی هم در سایت بازار تبریز آنلاین

https://bazartabrizonline.ir