شیرین تر از قند، سالم تر از همیشه؛ مسیر تازه تولید یک جایگزین نوین قندی

 

شیرین تر از قند، سالم تر از همیشه؛ مسیر تازه تولید یک جایگزین نوین قندی

🗓 12 December 2025

🏛 Tufts University

🔬 مصرف بیش از حد قند با افزایش خطر چاقی، دیابت و اختلالات متابولیکی همراه است و همین مسئله پژوهشگران را به سوی یافتن جایگزین های سالم تر سوق داده است. سال هاست تلاش می شود شیرین کننده هایی تولید شوند که ضمن حفظ طعم شکر، اثرات زیان بار کمتری بر سلامت بدن داشته باشند. یکی از رویکردهای مهم در این زمینه، استفاده از روش های زیستی برای تولید قندهای نادر است؛ قندهایی که طعمی مشابه شکر دارند اما برای سلامت بدن مناسب ترند. در میان این قندها، تاگاتوز به دلیل شیرینی طبیعی، کالری پایین تر و شباهت طعمی به شکر، مورد توجه ویژه قرار گرفته و به عنوان گزینه ای امیدوارکننده برای جایگزینی شکر معمولی مطرح شده است. این قند به طور طبیعی تنها در مقادیر بسیار اندک در برخی محصولات لبنی و میوه ها یافت می شود و به همین دلیل، تولید زیستی آن به عنوان راهکاری موثر برای تامین مصرف انسانی اهمیت ویژه ای دارد.

🧬 برای بررسی این رویکرد، پژوهشگران از باکتری ها برای تبدیل گلوکز به تاگاتوز استفاده کردند. در این راستا، باکتری های اشرشیا کلی (E. coli) به گونه ای مهندسی شدند که بتوانند با استفاده از آنزیم های خاص، مسیر تولید قندهای نادر را به صورت مستقیم و کارآمد طی کنند. این باکتری ها حاوی یک آنزیم تازه کشف شده از کپک لجن به نام گالاکتوز ۱-فسفات فسفاتاز (Gal1P) هستند که امکان تولید مستقیم گالاکتوز از گلوکز را فراهم می سازد. در ادامه آنزیم آرابینوز ایزومراز (Arabinose isomerase) که در باکتری ها بیان می شود، گالاکتوز را به قند نهایی تاگاتوز تبدیل می کند. این رویکرد زیستی در مقایسه با روش های شیمیایی رایج، ساده تر، کم هزینه تر و مناسب تر برای تولید انبوه شیرین کننده های سالم ارزیابی می شود.

🧠 نتایج این پژوهش نشان می دهد که تولید انبوه شیرین کننده های کم کالری با طعمی نزدیک به شکر معمولی امکان پذیر شده است. در صورت صنعتی سازی این روش، می توان از آن در صنایع غذایی برای کاهش مصرف قندهای پرکالری و بهبود الگوی تغذیه استفاده کرد. این رویکرد نوآورانه همچنین مسیر توسعه قندهای نادر و سالم تر را هموار کرده و چشم انداز روشنی برای کاربرد گسترده و مقرون به صرفه این شیرین کننده ها در آینده فراهم می کند.

🖋 سید سجاد موسوی خصال

•ویراستار علمی: نگین آئین دار

•ویراستار ادبی: مهرنوش پیمان 

📚 منبع:

phys (https://phys.org/news/2025-12-healthier-sugar-substitute-bacteria-yield.html)

⚠️ تمامی حقوق این اثر محفوظ است. استفاده از مطالب آن بدون کسب اجازه از صاحب اثر، ممنوع بوده و پیگرد قانونی خواهد داشت.

🆔 @GenistaSA🧬