یک ژن، یک اختلال ذهنی؛ انقلابی تازه در درک بیماری های روانی

یک ژن، یک اختلال ذهنی؛ انقلابی تازه در درک بیماری های روانی

🗓 5 December 2025

🏛 Molecular Psychiatry

👥 معمولا تصور می شد که بیماری های روانی نتیجه تعامل پیچیده و هم زمان تعداد زیادی ژن هستند اما پژوهشی جدید نشان می دهد ممکن است فقط یک ژن خاص بتواند به تنهایی عامل بروز بیماری روانی باشد، ژنی که نام آن GRIN2A است. این یعنی شاید شناخت ژنتیکی و درمان بعضی اختلالات روانی ساده تر از آن چیزی باشد که فکر می کردیم. اگر این ژن واقعا بتواند مستقل از سایر عوامل، اختلال روانی ایجاد کند، دید ما به ریشه بیماری های روانی ممکن است کاملا تغییر کند.

🧪 در مطالعه ای، گروهی از افرادی که دارای گونه هایی از ژن GRIN2A بودند، موردبررسی قرار گرفتند و در آن ها انواع اختلالات روانی مشاهده شد. نکته مهم این بود که برخی از این افراد هیچ سابقه ای از صرع یا مشکل در کارکرد مغز نداشتند؛ یعنی تغییرات در ژن GRIN2A به تنهایی باعث بروز علائم روانی شد و با نشانه های عصبی دیگر آشکار نگشت. ژن GRIN2A بخشی از یک گیرنده گلوتامات در مغز را کد می کند که در فعالیت های تحریکی مغز نقش دارد و اختلال در عملکرد این گیرنده ها ارتباط نزدیکی با صرع و اسکیزوفرنی دارد. این ویژگی توضیح می دهد چرا تغییرات در این ژن می توانند به طورمستقیم باعث بروز اختلالات روانی در برخی افراد شوند. 

برخی از شرکت کنندگان تحت درمان دارویی قرار گرفتند که گیرنده های مغزی وابسته به GRIN2A را فعال می کرد. پس از درمان، بخشی از علائم روانی آن ها، مانند هذیان و پارانویا، بهبود یافت. این تجربه نشان داد که با هدف قراردادن نقص دقیق ژنی مانند GRIN2A، بدون نیاز به درمان های روان پزشکی عمومی، می توان بهبودی قابل توجهی ایجاد کرد.

🔬 اگر یافته های کنونی تایید شوند، در آینده قادر خواهیم بود بیماری های روانی خاصی را براساس وضعیت ژنی دقیق تشخیص دهیم و درمان های شخصی سازی شده ارائه کنیم، نه درمانی که برای همه عوام مشابه است. ممکن است مفهوم اختلال روانی تغییر کند و به دسته هایی تقسیم شود که علت ژنتیکی آن ها مشخص است. این پژوهش راه را برای داروهایی باز می کند که بدون عوارض رایج داروهای فعلی، روی نقص ژنی تمرکز دارند اما برای رسیدن به این آینده، تحقیقات وسیع تر و با تعداد افراد بیشتری لازم است. اگر این مسیر ادامه یابد، علم روان درمانی و ژنتیک ممکن است ترکیب شوند و آینده نوینی برای افراد مبتلا رقم بخورد. 

🖋 سید سجاد موسوی خصال

•ویراستار علمی: فاطمه رستمایی

•ویراستار ادبی: مبینا نوروزی 

📚 منبع: 

sciencealert (https://www.sciencealert.com/scientists-discover-the-first-single-gene-to-directly-cause-mental-illness)

⚠️ تمامی حقوق این اثر محفوظ است. استفاده از مطالب آن بدون کسب اجازه از صاحب اثر، ممنوع بوده و پیگرد قانونی خواهد داشت.

🆔@GenistaSA🧬