آیا در گیلان فرونشست وجود ندارد یا نمی توان آن را برآورد نمود؟
در تایید سخنان مدیر کل محیط زیست استان گیلان مبنی بر عبور گیلان از مرحله تاب آوری جمعیتی در مسئله مهاجرت و احتمال وجود فرونشست
پدیده فرونشست در سال های اخیر به عنوان پدیده ای نوظهور که پس از وقوع خشکسالی و افزایش برداشت آب از منابع آبی زیر زمینی و یا حتی استخراج نفت و گاز در مرکز و جنوب فلات ایران افزایش یافته، زبان زد اذهان عمومی شده است.
بی توجهی به روند روبه رشد این پدیده و عدم برنامه ریزی برای کنترل آن، با تخریب ناگهانی جاده ها، ساختمان ها، پل ها و دیگر تاسیسات مهم موجب خسارت های فراوان شده و در سالهای اخیر مورد توجه بسیاری از محققان حوزه برآورد فرونشست قرار گرفته است.
به همین منظور در بیست و نهمین همایش ملی مهندسی نقشه برداری و اطلاعات مکانی (ژئوماتیک ۱۴۰۴) که در آذر ماه سال جاری توسط سازمان نقشه برداری و سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح کل کشور در تهران برگزار شد ، مقاله ای با عنوان «پایش فرونشست زمین در شهرستان های رشت و خمام با استفاده از داده های ماهواره سنتینل ۱ و تکنیک تداخل سنجی راداری تفاضلی با پراکننده های پایدار» توسط دکتر سید عبدالله کیانژاد « استاد فتوگرامتری دانشگاه تفرش»، دکتر حدیثه سادات حسنی « استاد فتوگرامتری دانشگاه تفرش» و رحمان حسابی فرد ارائه شد.
نویسندگان این مقاله با تاکید بر اینکه روش ها و استانداردهای کلاسیک برآورد فرونشست به کمک تصاویر ماهواره ای راداری در ایران توانایی برآورد فرونشست به علت بروز خطاهای زیاد در مناطق با پوشش جنگلی و با رطوبت بالا را ندارد، روش جدیدی را با پالایش خطاهای برآورد نرخ فرونشست بر مبنای سطوح پایدارتر همچون جاده ها و ساختمان ها در مرکز گیلان اعلام نمودند.
پس از بررسی ۴ تداخل سنجی راداری به کمک ۵ تصویر سنتینل ۱ در هر سال بین بازه زمانی سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳، ساختمان ها و جاده هایی با نرخ فرونشست سالانه از ۲ میلی متر تا ۱۴ سانتی متر کشف شدند.
نقشه فرونشست تولید شده نشان داده مناطق ساحلی به علت کاهش تراز آب دریای کاسپین در قسمت هایی با مقدار میانگین حدود ۱۰ سانتی متر، مناطق پر جمعیت با بلند مرتبه سازی های زیاد همانند شهر رشت با مقدار میانگین حدود ۲ سانتی متر در دو سال مورد مطالعه دچار فرونشست شده اند.
همچنین در صورت برآورد نرخ فرونشست از سالهای گذشته تا کنون با کاهش تراز آب دریای کاسپین، کاهش میانگین بارش ها، افزایش دما و درپی آن افزایش تبخیر، افزایش برداشت از منابع آبی زیر زمینی، افزایش جمعیت و بلند مرتبه سازی در شهر ها احتمالا نرخ طولانی مدت و تجمعی آن بیشتر از مقادیر کشف شده در طول دو سال منتهی به سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳ خواهد بود.
لذا با توجه به حوادث رخ داده ناشی از فرونشست در استان های همجوارمان، اتخاذ تصمیمات کارشناسانه و علمی در بحث مهاجرت و توسعه ساخت و سازها برای آینده گیلان می تواند بسیار مهم باشد.