نقش و کارکرد های شبکه های اجتماعی در میزان مدیریت پاندمی کرونا
در شرایط کنونی یکی از مهمترین دستاوردهای پیشرفت بشری و یکی از با ارزش ترین وسیله آگاهی رسانی همگانی هستند که پیوسته و با سرعت به دلیل جایگاه، اهمیت کلیدی و طبق نیازمندی متقاضیان در حال گسترش و فراگیری اند.
در اهمیت رسانه ها این نکته کفایت می کند که در پرتو آگاهی دهی آن ها، موانع جغرافیایی و تا حدودی سیاسی و فرهنگی از میان برداشته شده (دهکده جهانی) و میلیاردها نفر به وسیله رسانه ها با هم مرتبط شده اند و بسیار ساده می توانند اطلاعاتی را که نیازمند هستند را به دست آورند. مردم به صورت ارادی یا بدون قصد، از هر رسانه تا حدی به کانال ارتباط آن و تا حدی به موضوع، شکل و اهداف آموزش مورد انتظار بستگی دارد.
وسائل ارتباط جمعی به دلیل نفوذ و پوشش گسترده در بخش قابل توجهی از جامعه، نقش پررنگی در ایجاد رفتارهای جمعی، عمومی و نهادینه سازی فرهنگ داراست و البته به همین دلیل در فضای جنگ نرم، بسیاری از تخریب الگوها و باورها در فکر و ذهن مخاطب نیز در بستر رسانه ای روی می دهد. جامعه پذیری و فرهنگ پذیری از بدو تولد در انسان آغاز می شود و تا هنگام مرگ ادامه می یابد و در این فرآیند خانواده، گروه همسالان، سیستم رسمی آموزشی و رسانه های جمعی مانند تلویزیون، رادیو، مطبوعات و فضای مجازی نقش اساسی و تعیین کننده ای ایفا می کنند.
گسترش ویروس کرونا، در سطح جهان یک بحران جدی بین المللی را پدید آورده و جامعه مخاطره آمیز جهانی را به وجود آورده است. در ایران، نیز ویروس کرونا نوعی از بحران را ایجاد کرده که آثار آن در آینده، بیشتر قابل ارزیابی است. اما تحلیل نگاه های استادان و صاحبنظران ارتباطات، در رابطه با این بحران و مخاطره های آن می تواند نوع نگاه به این بحران را از جنبه خبری-ارتباطی روشن کند.
بحران کرونا، جهان را به جامعه جهانی مخاطره آمیز تبدیل کرده که آثار آن اگرچه تا اندازه ای روشن شده، اما ابعاد همه جانبه آن، هنوز در هاله ای از ابهام قرار دارد. آنچه که از این بحران به دست آمده احساس خطر جهانی، مواجهه با ریسک های فراوان، گسترس اضطراب و ترس و به هم ریختگی در زمینه های مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، شغلی، دینی و غیره شده است. در حقیقت، این وضعیت درآمدی بر ایجاد سبک زندگی جدیدی است که اولریش بک آن را قبلا پیش بینی کرده است.
رسانه به عنوان ابزار و رکن اساسی جامعه جهان امروز در همه دوره ها به ویژه در مواقع بحران، در آگاهی بخشی، جریان سازی و هدایت افکار عمومی، نقشی بی بدیل ایفا می کند. رسانه ها در کنار نقش و مسئولیت های ذاتی خود، باید در این برهه زمانی ضمن اطلاع رسانی به ایفای نقش در زمینه آموزش همگانی، بسیج عمومی، افزایش آگاهی، انسجام ملی و امید اجتماعی نیز بپردازند. از این رو نقش بی بدیل اصحاب رسانه برای آگاهی بخشی و آموزش مردم برای مقابله با ویروس کرونا انکار ناپذیر است و از ظرفیت حداکثری رسانه ها و به ویژه کارکرد سرگرمی آن برای آگاهی بخشی و اطلاع رسانی و آموزش مردم برای مقابله با شیوع ویروس کرونا باید جدی گرفته شود.
با این حال با توجه به کارکردهای رسانه از نظر دنیس مک کوئیل (استاد و نظریه پرداز ارتباطات و دارای کرسی در دانشگاه آمستردام) آگاهی و اطلاع رسانی آموزش ، تحریک عواطف و سرگرمی، عصر جدید و وجود نوجوانان و جوانان خو گرفته با تکنولوژی و متاثر از رسانه های جمعی، به نظر می رسد کارکرد سرگرمی برای رسانه ها بیش از پیش مورد توجه واقع شده است که با تلفیقی از آموزش و سرگرمی، زبانی جدید برای برخورد با نسل جدید به وجود آمده است و آن سرگرمی رسانه هاست. زبان جدید نسل سوم پا به عرصه سپهر رسانه ای گذاشته است. از این رو این کارکرد رسانه ها در عصر کرونا بسیار مهم و اثر گذار تر شده است و باید به آن توجه ویژه ای شود.