تاب آوری هنرمندان چیست و راههای ایجاد آن چگونه است؟
در این مقاله به تاب آوری در هنر و هنرمندان و همچنین راه های افزایش تاب آوری در هنرمندان پرداخته شده است.
هنر یکی از ابزارهای معنوی است که در درمان بیماری های روحی یا ایجاد خصلت های نیکو (مثلا تاب آوری) کاربرد دارد.
مقوله هنردرمانی موید همین موضوع است. هنردرمانی، روشی است برای یادگیری مهارت هایی که به سازواری و مواجه شایسته تر با مسایل و مشکلات می انجامد.
امروزه یکی از مسائل مطرح در روان درمانی، تاب آوری است. ایجاد این صفت روانی از طریق هنر، امری امکان پذیر و شدنی است. یکی از سازه هایی که باعث تطابق و سازگاری هر چه بیشتر انسان ها با نیازها، چالش ها و تهدیدات زندگی می شود، همین امر مذکور است.
ظرفیت مثبت افراد برای سازگاری با عوامل تنش زا و فجایع را تاب آوری نامیده اند. در برابر استرس و فاجعه، این امر ظرفیتی برای مقاومت است.
احاطه بر مهارت های هنردرمانی در توسعه تاب آوری افراد موثر می باشد. هنر به دلیل ذات سرشار از عاطفه، معنویت و پویایی می تواند باعث افزایش سطح این امر در افراد باشد.
پرداختن به فعالیت های هنری، محاسنی دارد که دلیل ارتقای این منش است که در ادامه به آن ها اشاره خواهد شد:
۱.هنر باعث انسجام ذهنی می شود. ۲.هنر کاهنده حالات روحی منفی مانند اضطراب منزلتی است. ۳.هنر دلیل اتکا به توانایی خویشتن است. ۴.هنر سبب تساهل است؛ یعنی، قابل انعطاف بودن و پذیرش موضوعات مختلف با توجه به شرایط کنونی و … مجموع این موارد، موجب تقلیل آسیب های وارده و ایستادگی در برابر سختی هایی است که امکان پیشامد آن در زندگی اجتماعی وجود دارد.
فضای فعالیت های هنری برای هنرمند، فضایی مملو از مهر، حساسیت های ظریف و واکنش به موضوعات مختلف و … است.
همین روحیه حساس و لطیف هنرمندانه، امکان دارد در برخورد با شرایط سخت و مشکلات متعدد در زندگی دچار شکنندگی، سرخوردگی و افسردگی شود.
تقویت روحیه صمیمیت، تفاهم، افزایش حمایت اجتماعی مانند پیوندهای عاطفی می توانند مانع از سرخوردگی و منجر به افزایش تاب آوری در هنرمندان گردد.
یکی دیگر از راه های ایجاد این ویژگی در هنرمندان، داشتن انگیزه است که زمینه ساز تلاش و پافشاری بر اهداف است. هنرمندان دارای انگیزش بالا در مواجه با مشکلات و مسایل از تاب آوری بیشتری برخوردار هستند.
تحقیقات مختلف نشان داده است که عوامل گوناگونی در تاب آوری نقش دارند که از پیامدهای منفی پیشگیری می کنند و این امر را ارتقا می دهند.
یکی از مهمترین این عوامل، محیط خانواده و نوع تربیت است. این امر، فرایندی است که در بافت خانواده رشد می کند. ارتباط معناداری بین کارکرد کلی خانواده با کنترل رفتار با تاب آوری وجود دارد.
هنرمندان برای افزایش تاب آوری، باید بر روی تقویت ویژگی های شخصی خود تمرکز کنند مانند: خودکارآمدی، مثبت اندیشی، شایستگی و… از دیگر روش هایی که موجب افزونی این ویژگی روحی می شود، تعامل با اطرافیان است.
تعامل یعنی، هنرمندان بتوانند در ارتباط با اشخاص و محیط های دیگر، توان مقابله با شرایط استرس زا را داشته باشند.
به عنوان نکته پایانی، باید توجه داشت که محدوده سنی در تاثیرگذاری هنر بر تاب آوری در افراد، خاصه هنرمندان، اهمیت بسزایی دارد. اگر این اتفاق در سنین پایین تر رقم بخورد، سبب پایداری بیشتری به عنوان یک خصیصه اخلاقی در انسان می شود.
دکتر جواد طلسچی یکتا
مدیر و موسس رسانه تاب آوری ایران