نگاهی به موضوع فسخ قرارداد علیرضا بیرانوند و عواقب احتمالی آن

هوالغنی

نگاهی به موضوع فسخ قرارداد علیرضا بیرانوند و عواقب احتمالی آن 

با توجه به مقررات نقل و انتقال بازیکنان فوتبال در ایران و موضوع فسخ یک طرفه قرارداد علیرضا بیرانوند با باشگاه پرسپولیس و انعقاد قرارداد با باشگاه تراکتور، می توان به چند نکته مهم پرداخت. این اتفاق که باعث شکایت باشگاه پرسپولیس علیه بازیکن و باشگاه جدیدش در کمیته تعیین وضعیت بازیکنان فدراسیون فوتبال ایران شده است، مورد توجه بسیاری از هواداران و کارشناسان قرار گرفته است.

فسخ یک طرفه قرارداد

طبق مقررات فدراسیون فوتبال ایران و قوانین بین المللی فیفا، بازیکنان تحت شرایط خاصی می توانند قرارداد خود را به صورت یک طرفه فسخ کنند. از جمله این شرایط می توان به عدم پرداخت حقوق و مزایای تعیین شده در قرارداد به مدت مشخص اشاره کرد. در مورد علیرضا بیرانوند، ادعا شده که این بازیکن به دلیل دریافت نکردن مطالبات مالی خود اقدام به فسخ قرارداد با پرسپولیس کرده است.

البته برابر با اطلاعات موجود در رسانه ها، موضوع طلب بیرانوند مربوط به لیگ 22 بوده است که اتفاقا در انتهای آن فصل هم بیراوند اقدام به فسخ قرارداد کرده بود و مجددا با باشگاه پرسپولیس قرارداد جدیدی منعقد نمود.

در اینجا بررسی دقیق اسناد مالی و نوع تبدیل تعهدی که در فاصله ی بین فسخ اول و قرارداد لیگ 23 اجرا شده است به چه صورت است. تا اینجای کار که از متن قرارداد و الحاقیه و اسناد مالی باشگاه پرسپولیس ، فسخ قرارداد علیرضا بیرانوند غیرموجه جلوه میکند.چرا که موضوع مانده طلب لیگ 22 با توجه به فسخ خود بازیکن و انعقاد مجدد قرارداد مالی جدید با عنوان حقوقی تبدیل تعهد مواجه شده است و ضمن اینکه بابت این طلب در سال جدید اخطاری به باشگاه نداده است و استناد به اخطارهای سال گذشته هم با توجه به مختومه شدن موضوع فسخ و انعقاد قرارداد جدید امری بیهوده است.

انعقاد قرارداد با باشگاه تراکتور

پس از فسخ قرارداد با پرسپولیس، علیرضا بیرانوند بلافاصله با باشگاه تراکتور قرارداد جدیدی منعقد کرد. این اقدام با واکنش های مختلفی روبه رو شد و باشگاه پرسپولیس نیز از این موضوع ناراضی بود. آن ها معتقد بودند که فسخ قرارداد بیرانوند غیرقانونی بوده و باشگاه تراکتور نیز با علم به این موضوع اقدام به جذب بازیکن کرده است.در این خصوص نیز باشگاه تراکتور تا دو هفته از این بازیکن رونمایی نکرد.

شکایت باشگاه پرسپولیس

باشگاه پرسپولیس در پی این ماجرا، شکایتی را علیه علیرضا بیرانوند و باشگاه تراکتور در کمیته تعیین وضعیت بازیکنان فدراسیون فوتبال ایران ثبت کرد. آن ها خواستار رسیدگی به این موضوع و احقاق حقوق خود شدند. کمیته تعیین وضعیت بازیکنان موظف است پس از بررسی مستندات و شواهد موجود، رای نهایی خود را صادر کند.

تصمیم گیری کمیته تعیین وضعیت بازیکنان

کمیته تعیین وضعیت بازیکنان پس از دریافت شکایت و بررسی مستندات، باید تصمیم گیری کند که آیا فسخ قرارداد توسط علیرضا بیرانوند قانونی و موجه و با روح ورزش موافق بوده یا خیر. در صورت غیرقانونی بودن فسخ قرارداد، ممکن است مجازات هایی برای بازیکن و باشگاه تراکتور در نظر گرفته شود که می تواند شامل جریمه های مالی، محرومیت از بازی ها و حتی محرومیت از نقل و انتقال بازیکنان باشد.

واکنش هواداران و رسانه ها

این موضوع به سرعت در فضای مجازی و رسانه ها بازتاب پیدا کرد و واکنش های متعددی را برانگیخت. هواداران پرسپولیس از این اقدام بیرانوند ناراضی بوده و خواستار برخورد جدی با وی و باشگاه تراکتور هستند. از سوی دیگر، هواداران تراکتور این انتقال را مثبت ارزیابی کرده و معتقدند که بیرانوند حق داشته قرارداد خود را فسخ کند.

مقررات نقل و انتقال بازیکنان در ایران و فیفا

مقررات فیفا

قوانین نقل و انتقال بازیکنان فیفا در "Regulations on the Status and Transfer of Players" یا RSTP موجود است. مهم ترین مواد مرتبط با فسخ یک طرفه و نقل و انتقال بازیکنان به شرح زیر است:

1. ماده 13 (Article 13)

 - پایان قرارداد با توافق: قرارداد بین بازیکن و باشگاه می تواند با رضایت دو طرف خاتمه یابد.

2. ماده 14 (Article 14)

 - فسخ قرارداد به دلایل موجه: بازیکن می تواند قرارداد خود را به دلیل موجه و قانونی فسخ کند. یکی از دلایل موجه می تواند عدم پرداخت دستمزد باشد.

 

3. ماده 17 (Article 17)

 - عواقب فسخ غیرموجه: اگر فسخ قرارداد بدون دلیل موجه انجام شود، باشگاه یا بازیکن باید خسارت های مالی پرداخت کنند. همچنین ممکن است مجازات های دیگری مانند محرومیت از نقل و انتقال در نظر گرفته شود.

 مقررات فدراسیون فوتبال ایران

قوانین نقل و انتقال بازیکنان در ایران توسط "آیین نامه نقل و انتقالات بازیکنان فوتبال" تعیین شده است. برخی از مهم ترین مقررات به شرح زیر است:

مطابق با مقررات فیفا و فدراسیون فوتبال ایران، بازیکنان می توانند در صورت عدم پرداخت حقوق یا دلایل موجه دیگر، قرارداد خود را یک طرفه فسخ کنند. با این حال، در صورت فسخ غیرموجه، مجازات های مالی و محرومیت هایی در نظر گرفته خواهد شد. در مورد علیرضا بیرانوند و باشگاه پرسپولیس، کمیته تعیین وضعیت بازیکنان فدراسیون فوتبال ایران باید بررسی کند که آیا فسخ قرارداد قانونی بوده یا خیر و بر اساس آن تصمیم گیری کند.با این نص صریح مواد 13 الی 18 مقررات نقل و انتقالات و وضعیت بازیکنان فوتبال ایران مصوب 1396 را ذیلا مرور میکنیم:

ماده 13 : بدهی های معوقه

1- باشگاهها متعهد هستند مطابق شرایط مصرحه در قراردادی که با بازیکنان حرفه ای و توافقنامه انتقال امضاء کرده اند ، به تعهدات مالی خود در قبال بازیکنان و باشگاههای دیگر ، عمل نمایند .

2- هر باشگاهی که بدون مجوز قراردادی ، بیش از سی روز در پرداخت تعهدات مالی خود تاخیر نماید مطابق بند 4 همین ماده مجازات می شود .

3- برای اینکه یک باشگاه مطابق این ماده ، دارای بدهی معوقه شناخته شود ، طلبکار ( اعم از باشگاه دیگر یا بازیکن ) باید با ارسال یک اخطار کتبی و اعطای یک مهلت حداقل ده روزه به باشگاه بدهکار جهت اجرای تعهدات مالی اش ، قصور این باشگاه را اثبات نماید .

4- در صورت وجود شرایط فوق ، کمیته وضعیت بازیکنان ، می تواند مجازاتهای زیر را علیه باشگاه بدهکار، اعمال نماید :

الف - اخطار

ب - توبیخ

ج - جریمه نقدی

د - ممنوعیت از ثبت بازیکنان جدید ( اعم از داخلی و / یا بین المللی ) برای یک یا دو دوره کامل و متوالی ثبت نقل و انتقالات .

5- مجازاتهای فوق بصورت ترکیبی نیز قابل اعمال هستند .

6- تکرار تخلف عدم پرداخت به موقع بدهی توسط باشگاه بدهکار بعنوان عامل مشدده مجازات ، تلقی می شود .

7- مجازات ممنوعیت از ثبت بازیکن جدید ( به شرح فوق ) می تواند بصورت تعلیقی باشد . در این حالت اجرای مجازات مذکور به مدت حداقل شش ماه و حداکثر دوسال تعلیق می گردد .

8- اگر باشگاهی که مجازات ممنوعیت از نقل و انتقال آن بصورت تعلیقی بوده است ، در دوره تعلیق مجازات ، مجددا مرتکب همین تخلف گردد ، تعلیق مجازات قبلی ، خود به خود رفع و مجازات اجرا می شود. این مجازات به مجازات جدیدی که برای تخلف جدید منظور شده اضافه می گردد .

9- اعمال مجازاتهای مندرج در این ماده ، مانع اجرای مجازاتهای مشروحه در ماده 18 این مقررات راجع به فسخ یکطرفه رابطه قراردادی نمی باشد .

ماده 14 : احترام به قرارداد

قرارداد بین بازیکن حرفه ای و یک باشگاه تنها پس از اتمام مدت قرارداد و یا توافق دوجانبه ، پایان می یابد.

ماده 15 : فسخ قرارداد به استناد (( دلیل موجه ))

هریک از طرفین می توانند در صورت وجود (( دلیل موجه )) ، قرارداد را بدون هیچ گونه پیامدی ( پرداخت غرامت و یا مجازات ورزشی ) فسخ نمایند.

تبصره : واحد نقل و انتقالات بدون ورود به ماهیت موضوع ، فسخ قرارداد را ثبت می نماید و مسوولیت آن متوجه شخص متقاضی ثبت است .

ماده 16 : فسخ قرارداد به استناد (( دلیل موجه ورزشی ))

1- بازیکنی که رسما حرفه ای شناخته می شود ، در صورتیکه در طول فصل در کمتر از ده درصد از مسابقات رسمی باشگاهش حضور داشته باشد ، می تواند قبل از تاریخ انقضای قراردادش ، به استناد (( دلیل موجه ورزشی )) قرارداد خود را فسخ کند.

2- در ارزیابی چنین حالتی باید شرایط خاص هر بازیکن مورد توجه قرار گیرد و مورد به مورد بررسی شود.

3- در این حالت مجازات ورزشی اعمال نخواهد شد ، ولی مطالبه غرامت امکانپذیر است .

4- بر این اساس یک بازیکن حرفه ای تنها ظرف پانزده روز پس از آخرین مسابقه رسمی آن فصل که باشگاهش برگزار کرده است می تواند قرارداد خود را فسخ کند .

تبصره : واحد نقل و انتقالات بدون ورود به ماهیت موضوع ، فسخ قرارداد را ثبت می نماید و مسوولیت آن متوجه شخص متقاضی ثبت است .

ماده 17 : محدودیت در فسخ قرارداد در طول فصل

در طی فصل مسابقات ، یک قرارداد به صورت یک طرفه قابل فسخ نیست.

ماده 18 : پیامد های فسخ قرارداد بدون داشتن دلیل موجه

مقررات زیر در صورت فسخ قرارداد بدون داشتن دلیل موجه اعمال می شود :

1- در همه موارد فسخ قرارداد بدون داشتن دلیل موجه ، طرف فسخ کننده قرارداد موظف به پرداخت غرامت است .

2- با ملاحظه مقررات مربوط به حق آموزش بازیکنان ، غرامت ناشی از فسخ بدون دلیل موجه ، براساس مفاد قرارداد محاسبه می گردد و در صورتیکه غرامت به طور شفاف در قرارداد ذکر نشده باشد ، غرامت فسخ قرارداد با رعایت قوانین و مقررات راجع به حقوق قراردادها و تعهدات موضوعه

کشور( خصوصا در حوزه ورزش چنانچه موجود باشد ) در حدیکه مغایر مقررات فیفا نباشد و هر گونه معیار عینی دیگر محاسبه می شود . این معیار ها می تواند از جمله شامل حقوق و سایر مزایای بازیکن در قرارداد قبلی و قرارداد جدید ، زمان باقی مانده از قرارداد قبلی ، مخارج و هزینه های پرداخت شده یا متحمل شده باشگاه سابق ( که به نسبت طول مدت قرارداد تقسیم می شود ) و اینکه آیا نقض قرارداد در دوره حفاظت شده رخ داده است یا خیر ، باشد .

3- جبران خسارت نمی تواند به شخص ثالث محول شود . اگر بازیکن حرفه ای موظف به پرداخت

غرامت شود آن بازیکن و باشگاه جدیدش ، هر دو به طور تضامنی موظف به پرداخت آن هستند . میزان غرامت می تواند در قرارداد پیش بینی شود و یا بر اساس توافق طرفین تعیین شود .

4- بازیکنی که در دوره حفاظت شده مرتکب نقض قرارداد گردیده است ، علاوه بر پرداخت غرامت ، متحمل مجازات ورزشی نیز خواهد شد . این مجازات ، محرومیت چهار ماهه از شرکت در بازیهای رسمی ( اعم از باشگاهی و تیم ملی ) است و در صورت وجود علل مشدده ، این محرومیت تا شش ماه قابل افزایش است .

5- به محض این که حکم مجازات ورزشی به بازیکن ابلاغ گردید ، باید اجرا شود .

6- محرومیت ورزشی در فاصله زمانی بین آخرین بازی رسمی فصل جاری و اولین بازی رسمی فصل بعد معلق خواهد ماند. ( یعنی تعطیلات بین دو فصل مختلف ، جزء دوران محرومیت محسوب نمی شود و از آن کسر نمی شود ) .

7- محرومیت مذکور شامل کلیه مسابقات و رقابتهای رسمی ملی و باشگاهی داخلی و بین المللی می باشد .

8- چنانچه بازیکن محروم ، عضو موثر تیم ملی باشد و تیم ملی در مرحله نهائی مسابقات بین المللی شرکت کرده باشد در فاصله زمانی بین آخرین بازی فصل و اولین بازی فصل بعد ، مانعی برای بازی کردن وی در تیم ملی وجود ندارد .

9- نقض یک طرفه قرارداد بدون دلیل موجه یا دلیل موجه ورزشی ، بعد از دوره حفاظت ، منجر به مجازات ورزشی نمی شود . اما در صورتیکه مراتب فسخ ، طی اظهارنامه رسمی ، ظرف 15 روز بعد از آخرین بازی رسمی فصل ) لیگ و جام حذفی ( به باشگاه ابلاغ نگردد ، علاوه بر پرداخت غرامت ، می توان تنبیهات انضباطی را نیز اعمال نمود.

10- در صورتیکه با تجدید قرارداد ، قرارداد سابق تمدید شود ، دوره حفاظت شده مجددا آغاز می شود .

11- باشگاهی که در دوره حفاظت شده مرتکب نقض قرارداد گردیده است یا بازیکنی را تحریک به نقض قرارداد نماید ، علاوه بر پرداخت غرامت ، متحمل مجازات ورزشی نیز خواهد شد.

12- در صورتیکه باشگاهی با بازیکن حرفه ای که بدون دلیل موجه ، قرارداد قبلی اش را فسخ کرده است قرارداد منعقد نماید ، اینطور فرض می شود که این باشگاه بازیکن را تحریک به نقض قرارداد نموده است مگر آن که خلافش ثابت شود . این باشگاه از ثبت قرارداد با هر بازیکن جدید ، چه داخلی و چه بین المللی به مدت دو دوره زمانی کامل و متوالی نقل و انتقالات محروم می شود و باشگاه فقط بعد از اتمام کامل دوران محرومیت و در دوره نقل و انتقال بعدی قادر به ثبت بازیکن جدید داخلی یا بین المللی می باشد و استثناء مندرج در بند 1 ماده 6 این مقررات ( ثبت بازیکن آزاد خارج از دوره زمانی نقل و انتقالات ) در این مورد اعمال نمی گردد ( یعنی حتی با استفاده از این استثناء نیز نمی تواند بازیکن جدید ثبت نماید )

13- تمام اشخاصی که تابع و مشمول اساسنامه و مقررات فیفا و فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران هستند ، در صورتیکه به طریقی عمل نمایند که تحریک به نقض یک قرارداد به منظور تسهیل انعقاد قرارداد دیگر تلقی شود ، مجازات خواهند شد.

جمع بندی

با توجه به موارد فوق، باید منتظر رای نهایی کمیته تعیین وضعیت بازیکنان فدراسیون فوتبال ایران بود. این رای می تواند تاثیر زیادی بر آینده نقل و انتقالات و روابط بین باشگاه ها و بازیکنان در فوتبال ایران داشته باشد. و انقلابی در در زمینه حقوق قراردادهای بازیکنان ایجاد نماید.مهم ترین نکته این است که قوانین و مقررات به درستی رعایت شده و عدالت و اصل انصاف و اصل ثبات قراردادی در این زمینه اجرا شود تا شاهد تکرار چنین مشکلاتی در آینده نباشیم.

مصطفی لطفی / وکیل دادگستری / پژوهشگر حقوق ورزشی