شناخت نسل Z و راه های تعامل با آن

 تعریف و معرفی نسل Z

مفهوم نسل Z: نسل Z به افرادی گفته می شود که در حدود سال های ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۲ به دنیا آمده اند. این نسل اولین گروهی است که به طور کامل در دنیای دیجیتال رشد کرده اند.

این دسته از افراد به عنوان اولین نسلی شناخته می شوند که از بدو تولد با فناوری های دیجیتال، اینترنت و موبایل های هوشمند آشنا بوده اند. این واقعیت که آنها در دوران رشدشان به صورت مداوم در معرض فناوری های پیشرفته قرار داشته اند، تاثیرات عمیقی بر شیوه تفکر، تعامل و رفتارهای اجتماعی آنها گذاشته است. برخی محققان این نسل را «دیجیتال نیتیو» یا بومیان دیجیتال می نامند، چرا که برخلاف نسل های قبلی که باید به استفاده از فناوری ها عادت می کردند، نسل Z به طور طبیعی و بدون نیاز به آموزش خاصی با این فناوری ها بزرگ شده است.

• ویژگی های جمعیتی: این نسل به دلیل رشد در دنیای فناوری و اینترنت، رفتارها و ارزش های خاصی دارند که آنها را از نسل های قبلی متمایز می کند.

نسل Z یکی از متنوع ترین نسل ها از لحاظ جمعیتی است. این نسل در جهانی بزرگ شده که به شدت جهانی شده و متنوع از نظر فرهنگی است. به دلیل گستردگی ارتباطات اینترنتی و شبکه های اجتماعی، این نسل با فرهنگ های مختلف آشنا بوده و اغلب پذیرای تفاوت ها و تنوع های اجتماعی است. به علاوه، تحولات اجتماعی و اقتصادی دهه های اخیر، از جمله بحران های اقتصادی و تغییرات سریع در بازار کار، تاثیرات زیادی بر نگرش این نسل نسبت به امنیت شغلی و اقتصادی گذاشته است.

تفاوت نسل Z با نسل های قبلی

نسل Z به دلیل تجربه زیسته متفاوتش از نسل های قبلی مانند نسل Y (هزاره ای ها یا Millennials) و نسل X متمایز می شود. در حالی که نسل های قبلی تجربه تعاملات بیشتر رو در رو، استفاده از رسانه های سنتی مانند تلویزیون و رادیو و رشد در دوران پیش از اینترنت را داشته اند، نسل Z بیشتر با رسانه های اجتماعی، استریمینگ و محتوای دیجیتال بزرگ شده اند. این تفاوت ها نه تنها در شیوه های ارتباطی، بلکه در انتظارات آنها از زندگی، کار، تحصیل و حتی تفریحاتشان نیز منعکس می شود

 ویژگی های کلیدی نسل Z

• تکنولوژی و دیجیتال نیتیو: نسل Z از همان کودکی با فناوری های دیجیتال آشنا شده و استفاده از آنها برایشان طبیعی است.
• تنوع پذیری و پذیرش تفاوت ها: این نسل به طور کلی از تنوع و تفاوت های فرهنگی، نژادی و جنسیتی حمایت می کند.
• ارزش های اجتماعی و محیطی: توجه به مسائل اجتماعی مانند تغییرات آب و هوایی، برابری و عدالت از ویژگی های بارز نسل Z است.
• ارتباطات سریع و مختصر: این نسل به ارتباطات سریع و کوتاه، به ویژه از طریق رسانه های اجتماعی، علاقه مند است.

نسل Z دارای رفتارهای خاصی است که ناشی از تاثیرات تکنولوژی و محیط فرهنگی-اجتماعی است که در آن بزرگ شده اند. در زیر پنج مورد از رفتارهای برجسته این نسل همراه با مثال هایی برای توضیح بیشتر آورده شده است:

وابستگی به تکنولوژی و فضای دیجیتال

• مثال: نسل Z تقریبا تمام زندگی شان را آنلاین سپری می کنند. آنها از سنین پایین با دستگاه های هوشمند مانند تلفن همراه، تبلت و لپ تاپ آشنا شده اند. استفاده روزمره از پلتفرم های رسانه های اجتماعی مانند اینستاگرام، تیک تاک و یوتیوب برای ارتباط با دوستان و خانواده، سرگرمی و حتی تحصیل به بخشی از هویت این نسل تبدیل شده است.

2. تمایل به تنوع و پذیرش تفاوت ها

• مثال: نسل Z بیشتر از نسل های قبل به تنوع فرهنگی، نژادی، جنسیتی و عقیدتی احترام می گذارد و آن را به عنوان یک ارزش می پذیرد. آنها تمایل دارند در محیط هایی کار و زندگی کنند که این تفاوت ها را ارج می نهند. به عنوان مثال، حمایت گسترده نسل Z از جنبش هایی مانند "زندگی سیاه پوستان مهم است" (Black Lives Matter) و حقوق سایر اقشار نشان دهنده تعهد آنها به عدالت اجتماعی و پذیرش تفاوت ها است.

3. علاقه به محتوای کوتاه و سریع

• مثال: این نسل تمایل زیادی به محتوای کوتاه و جذاب دارد. به عنوان مثال، پلتفرم هایی مانند تیک تاک و اینستاگرام ، که ویدیوهای کوتاه و جذاب را به کاربران ارائه می دهد، در بین نسل Z بسیار محبوب است. آنها به سرعت از محتوای طولانی و پیچیده خسته می شوند و به دنبال اطلاعات مختصر و سریع هستند.

4. چندوظیفه ای (Multitasking)

• مثال: نسل Z عادت دارد چندین کار را به طور همزمان انجام دهد. به عنوان مثال، ممکن است در حالی که یک ویدیوی یوتیوب را تماشا می کنند، پیام های دوستانشان را در واتس اپ جواب دهند و همزمان به موسیقی گوش دهند. این عادت چندوظیفه ای به آنها کمک می کند تا در محیط های پرشتاب و پرفشار عملکرد خوبی داشته باشند، اما می تواند منجر به کاهش تمرکز و عمق در انجام وظایف شود.

5. تمرکز بر هویت فردی و بیان شخصی

• مثال: نسل Z اهمیت زیادی به هویت فردی و بیان آن از طریق ظاهر، رفتار و حتی رسانه های اجتماعی می دهد. به عنوان مثال، این نسل تمایل دارد لباس هایی بپوشد که بیانگر هویت و سبک شخصی آنها باشد، و از پلتفرم های اجتماعی برای به اشتراک گذاشتن تجربیات و افکار شخصی خود استفاده می کند. آنها اغلب به دنبال راه هایی هستند تا خودشان را به شیوه های منحصر به فرد و خلاقانه بیان کنند.

این رفتارها نشان دهنده تحولاتی عمیق در نحوه زندگی، ارتباطات و نگرش های نسل Z نسبت به دنیا است، و درک آنها برای تعامل موثر با این نسل ضروری است.

 چالش های تعامل با نسل Z

• تفاوت در انتظارات شغلی: نسل Z به دنبال شغل هایی است که با ارزش های شخصی شان هماهنگ باشد و فرصت رشد و توسعه فردی را فراهم کند.
• فرهنگ چندوظیفه ای: این نسل به انجام چند کار به طور همزمان علاقه دارد، اما این ممکن است منجر به کاهش تمرکز و کیفیت کار شود.
• نیاز به پذیرش و تایید: نسل Z به شدت به تایید اجتماعی اهمیت می دهد، به خصوص از طریق لایک ها و نظرات در رسانه های اجتماعی.

به دلیل تغییرات سریع در فناوری و محیط اجتماعی، درک کامل نیازها و خواسته های نسل Z چالشی برای والدین، معلمان، کارفرمایان و جامعه به طور کلی است. این نسل به دنبال هویت یابی در جهانی پیچیده و پر از اطلاعات است، جهانی که در آن اطلاعات نادرست و صحیح به سرعت پخش می شود و مرز بین واقعیت و خیالی ممکن است به راحتی گم شود. علاوه بر این، تغییرات سریع در تکنولوژی و ابزارهای ارتباطی نیز باعث شده که شیوه های سنتی تعامل و آموزش کارایی کمتری داشته باشند.

 راه های موثر برای تعامل با نسل Z

• استفاده از فناوری های نوین: برای ارتباط با این نسل، استفاده از پلتفرم های دیجیتال و ابزارهای ارتباطی مدرن ضروری است.
• ایجاد محیط کاری انعطاف پذیر: این نسل به انعطاف پذیری در محیط کار، مانند امکان دورکاری، اهمیت زیادی می دهد.
• تمرکز بر مسئولیت اجتماعی: برای جذب و نگه داشتن نسل Z، سازمان ها باید به مسئولیت های اجتماعی و محیط زیستی توجه ویژه ای داشته باشند.
• ارتباطات شفاف و معتبر: نسل Z به دنبال ارتباطات صادقانه و شفاف است. اطلاعات و پیام ها باید بدون ابهام و به صورت مستقیم ارائه شوند.

اهمیت شناخت نسل Z: 

با شناخت دقیق ویژگی ها و نیازهای این نسل، می توان به طور موثرتر با آنها ارتباط برقرار کرده و انتظاراتشان را برآورده کرد.

اهمیت توجه به نسل Z در جامعه ایران

نسل Z در ایران، مانند سایر نقاط جهان، نقش مهمی در شکل دهی به آینده جامعه، اقتصاد، سیاست و فرهنگ ایفا خواهد کرد. این نسل که با ویژگی ها و ارزش های خاص خود وارد عرصه های مختلف زندگی اجتماعی و حرفه ای می شود، نیازمند توجه ویژه از سوی دولت، نهادهای آموزشی، کسب وکارها و جامعه به طور کلی است. در زیر به برخی از دلایل اهمیت توجه به نسل Z در جامعه ایران می پردازیم:

 تحول در بازار کار و اقتصاد

 نیاز به نوآوری و فناوری

نسل Z در ایران با محیطی دیجیتالی و فناوری محور بزرگ شده است. این نسل به طور طبیعی به فناوری های نوین، کارآفرینی دیجیتال و استفاده از ابزارهای فناوری در حل مسائل روزمره گرایش دارد. توجه به این نسل در سیاست گذاری های اقتصادی می تواند به تحول در بخش های مختلف اقتصادی، از جمله تجارت الکترونیک، فناوری اطلاعات، و استارتاپ ها منجر شود. نسل Z با ایده ها و مهارت های نوین خود می تواند موتور محرک نوآوری در کشور باشد، به ویژه در شرایطی که اقتصاد ایران نیازمند تنوع بخشی و گذار از اقتصاد نفتی به اقتصاد دانش بنیان است.

 تغییر در انتظارات شغلی

نسل Z به دنبال فرصت های شغلی است که به آنها امکان رشد شخصی و حرفه ای، انعطاف پذیری و تعامل با تکنولوژی را بدهد. کارفرمایان و نهادهای دولتی باید این تغییرات را درک کرده و محیط های کاری و فرصت های شغلی را به گونه ای طراحی کنند که با انتظارات این نسل همخوانی داشته باشد. به عنوان مثال، گسترش امکان دورکاری، ایجاد فضاهای کاری خلاقانه و تشویق به کارآفرینی می تواند باعث جذب و نگهداشت نیروی کار جوان و بااستعداد نسل Z در ایران شود.

تغییرات اجتماعی و فرهنگی

 پذیرش تنوع و تغییرات فرهنگی

نسل Z در ایران به دلیل دسترسی گسترده به اینترنت و شبکه های اجتماعی، با فرهنگ ها و ایده های جهانی آشنا شده و به پذیرش تنوع و تغییرات فرهنگی علاقه مند است. این نسل به مسائل اجتماعی مانند برابری جنسیتی، حقوق بشر، و محیط زیست توجه ویژه ای دارد. توجه به این نگرش ها در سیاست های فرهنگی و اجتماعی کشور، می تواند به ایجاد جامعه ای بازتر و پذیراتر منجر شود، که در آن همه گروه ها و اقشار جامعه احساس مشارکت و ارزشمند بودن کنند.

 نقش در تغییرات اجتماعی

نسل Z در ایران با ابزارهایی که در اختیار دارد (مانند رسانه های اجتماعی)، توانایی بالایی در بسیج اجتماعی و ایجاد تغییرات دارد. این نسل می تواند در پیشبرد تحولات اجتماعی، از جمله مبارزه با نابرابری ها، ترویج عدالت اجتماعی و حفاظت از محیط زیست، نقش موثری ایفا کند. دولت و نهادهای مدنی باید این پتانسیل را درک کرده و از آن برای توسعه اجتماعی پایدار استفاده کنند.

آموزش و پرورش

لزوم اصلاح نظام آموزشی

نسل Z به دلیل رشد در دنیای دیجیتال، نیازمند روش های آموزشی نوین و مبتنی بر فناوری است. سیستم آموزشی ایران باید به سمت آموزش های دیجیتالی، یادگیری مبتنی بر پروژه و تشویق به تفکر خلاق و انتقادی حرکت کند. این نسل به دنبال یادگیری مهارت های عملی و کاربردی است که آنها را برای بازار کار جهانی آماده کند. بنابراین، اصلاح نظام آموزشی و ادغام فناوری در فرایند یاددهی-یادگیری از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

 تاکید بر مهارت های نرم و اجتماعی

علاوه بر مهارت های فنی، نسل Z به مهارت های نرم (مانند ارتباطات، کار تیمی و حل مسئله) نیز نیاز دارد تا بتواند در جامعه و بازار کار موفق باشد. سیستم آموزشی باید به گونه ای طراحی شود که این مهارت ها را تقویت کرده و نسل Z را برای نقش آفرینی در جامعه آینده آماده کند.

نقش در سیاست و حکومت

 افزایش مشارکت سیاسی

نسل Z در ایران به دنبال شفافیت، پاسخگویی و عدالت در امور حکومتی است. این نسل تمایل دارد در فرآیندهای تصمیم گیری سیاسی مشارکت داشته باشد و نظرات خود را به گوش مسئولین برساند. توجه به خواسته ها و نیازهای این نسل در سیاست گذاری ها می تواند به افزایش اعتماد عمومی و مشارکت سیاسی فعال تر منجر شود.

 تقاضا برای اصلاحات و نوآوری در حکمرانی

نسل Z به دلیل آشنایی با ابزارهای دیجیتال و رسانه های اجتماعی، می تواند به عنوان یک نیروی محرک برای نوآوری در حکمرانی عمل کند. آنها از دولت ها انتظار دارند که از فناوری های نوین برای بهبود خدمات عمومی، افزایش شفافیت و کاهش فساد استفاده کنند. ایجاد پلتفرم های دیجیتال برای ارتباط مستقیم با شهروندان و افزایش شفافیت در فرآیندهای حکومتی، می تواند به جلب رضایت و مشارکت بیشتر نسل Z کمک کند.

اقتصاد دیجیتال و کارآفرینی

توسعه اقتصاد دیجیتال

نسل Z در ایران با توجه به تسلط بر فناوری های دیجیتال، می تواند نقش کلیدی در توسعه اقتصاد دیجیتال کشور ایفا کند. این نسل به خوبی می تواند در بخش هایی مانند تجارت الکترونیک، فین تک، رسانه های دیجیتال و خدمات آنلاین نقش آفرینی کند. سرمایه گذاری در این بخش ها و فراهم کردن زیرساخت های لازم برای رشد کسب وکارهای دیجیتال می تواند به رونق اقتصادی کشور کمک کند.

تشویق به کارآفرینی

نسل Z به شدت به کارآفرینی علاقه مند است و تمایل دارد کسب وکارهای نوپا و نوآورانه را راه اندازی کند. حمایت از این نسل از طریق ایجاد مراکز رشد (Incubators)، ارائه تسهیلات مالی و آموزشی، و ایجاد محیط های کسب وکار حمایتی می تواند منجر به شکوفایی نوآوری و کارآفرینی در ایران شود.

نتیجه گیری: 

نسل Z در ایران به عنوان نیرویی تحول آفرین و نوآور، نقشی کلیدی در شکل دهی به آینده جامعه دارد. این نسل با ویژگی هایی چون تسلط بر فناوری های نوین، علاقه به کارآفرینی و انتظارات متفاوت از بازار کار، به زودی به یکی از محرک های اصلی رشد اقتصادی و توسعه تکنولوژیکی کشور تبدیل خواهد شد. کسب وکارها و سازمان ها باید محیط های کاری خود را با این تغییرات تطبیق دهند تا بتوانند از پتانسیل های بالای این نسل در خلق نوآوری و پیشبرد اقتصاد دانش بنیان بهره برداری کنند.

در حوزه اجتماعی و فرهنگی، نسل Z با آگاهی از مسائل جهانی و علاقه به عدالت اجتماعی، برابری جنسیتی و حفاظت از محیط زیست، می تواند پیشگام تحولات اجتماعی در ایران باشد. این نسل به دنبال جامعه ای بازتر و پذیراتر است و حمایت از ارزش های اجتماعی آن ها می تواند به ایجاد تغییرات مثبت و پایدار در فرهنگ عمومی و سیاست های اجتماعی منجر شود. توجه به خواسته ها و نگرش های این نسل در سیاست گذاری های فرهنگی و اجتماعی، برای ایجاد یک جامعه متعادل و پایدار ضروری است.

در نهایت، سیستم آموزشی و حکمرانی کشور باید با نیازها و ارزش های نسل Z هماهنگ شود. این نسل نیازمند روش های آموزشی نوین و مهارت های عملی است که آن ها را برای بازار کار جهانی آماده کند. همچنین، با توجه به تمایل نسل Z به شفافیت و پاسخگویی در امور حکومتی، ایجاد پلتفرم های دیجیتال برای ارتباط مستقیم با شهروندان و استفاده از فناوری های نوین در حکمرانی، می تواند به افزایش اعتماد عمومی و مشارکت فعال تر این نسل در فرآیندهای سیاسی منجر شود. درک عمیق از نسل Z و تطبیق سیاست ها و سیستم ها با انتظارات آن ها، کلید موفقیت ایران در مواجهه با چالش ها و فرصت های پیش رو است.

 

منابع و ارجاعات

1. Twenge, J. M. (2017). "iGen: Why Today's Super-Connected Kids Are Growing Up Less Rebellious, More Tolerant, Less Happy--and Completely Unprepared for Adulthood"
2. Schroth, H. (2019). "Are you ready for gen Z in the workplace?"
3. Pew Research Center (2019). "Generation Z Looks a Lot Like Millennials on Key Social and Political Issues"
4. Deloitte (2020). "Understanding Generation Z: Characteristics, Habits, and Trends Shaping the Future"
5. McCrindle, M. (2020). "Understanding Generation Z: Recruiting, Training, and Leading the Next Generation"
6. Fromm, J., & Read, A. (2018). "Marketing to Gen Z: The Rules for Reaching This Vast and Very Different Generation of Influencers"
7. Half, R. (2021). "How Generation Z is Transforming the Workplace"
8. Irani, Z. (2021). "The Rise of Gen Z: Impacts on Education, Work, and Society"
9. Irwin, V. (2019). "Gen Z and the Digital Transformation: How to Stay Relevant in a Changing World"