دموکراسی نوظهور و نقش رسانه ها

5 مهر 1403 - خواندن 5 دقیقه - 93 بازدید

بدنبال تحولات عصر روشنگری در اروپا و با ظهور دولت – ملت ها ، بتدریج رسانه ها نیز در ساختار اقتصادی و سیاسی جدید، جایگاه خود را بازمی یابند. موج صنعتی ایجاب می کرد تا رسانه های توده ای و انبوه ظهور کنند تا شرایط لازم برای تحول اقتصادی را فراهم نمایند . رسانه به ابزار لازم برای توسعه صنعتی تبدیل شد و از سوی دیگر موجبات سرگرمی و ترویج سبک زندگی مبتنی بر ارزش های لیبرالسم فراهم می آورد . با توجه به ظهور مکتب های انتقادی و نیز جریان های قوی اومانیستی و از جمله نقدهای پست مدرن ها و توجه مضاعف به آزادی های انسانی و پایداری رشد اقتصادی عموما به سمت فردگرایی حرکت می کنیم . رشد تکنولوژی، رسانه را هم متحول می کند . در شرایط نوظهور و با انبوه زدایی از رسانه ها به سمت رسانه های متکثر حرکت می کنیم که دموکراسی انبوه و تصمیم گیری های توده ای را به سوی اهمیت اقلیت و تفاوت های فردی و حق انتخاب تغییر می دهد . رسانه های نوظهور محصول تحول در تکنولوژی هستند که خود نیز اشکال جدید تفکر ایجاد می کنند .


شبکه های اجتماعی مجازی و دموکراسی های نوظهور

یکی از مهمترین نقدهای مرتبط با رسانه های اجتماعی گسترده کردن اشکال سیاست و درگیر کردن بیش از نیاز افکار عمومی(حتی شهروندان و ملت های غیر مرتبط) با موضوعات سیاسی است . سیاستمداران با استفاده از رسانه های اجتماعی هر زمان و همه جا به حریم زندگی شهروندان وارد می شوند و به خود اجازه می دهند تا موضوعات سیاسی را به اعماق جامعه پمپاژ نمایند و تلاطم های ذهنی و روانی ایجاد نمایند. در دموکراسی سنتی ابزار مطبوعات و بدنبال آن تلوزیون و ماهواره وسلیه ای برای اصحاب قدرت و سیاست بود اما در حال حاضر با استفاده از شبکه های اجتماعی نظیر شبکه ایکس(توئیتر) شاهد نشر حداکثری مواضع و امیال سیاسی هستیم .برعکس برخی نظرات موجود ،رسانه های نوظهور در برخی موارد نه تنها کمکی به توسعه دمکراسی نکرده اند بلکه شرایط و زیرساخت مناسب را برای افزایش تاثیر تمایلات سیاسی احزاب ، شخصت ها و گروههای فشار را فراهم نموده اند اما از سوی دیگر این رسانه ها زمینه شفافیت و نظارت موثر را در جامعه سیاسی فراهم نموده اند .


سیاست های رسانه ای در ایران ودموکراسی های نوظهور

موضوع دموکراسی نوظهور در کشور ما نیاز به تبیین دارد ومصادیق عینی و ابزارهای تحقق آن مشهود و ملموس نیست. در ایران ، سیاست رسانه ای در حوزه فضای مجازی غیر شفاف و متناقض است و از انواع ابزارهای محدود کننده نظیر فیلترینگ برای کنترل اجتماعی استفاده می شود . در خصوص دموکراسی و ابعاد آن نیز اجماع نظری در میان نخبگان و مردم و حکومت وجود ندارد. پیدا کردن پاسخ برای این پرسش که آیا رسانه های نوظهور در ایران منجر به تحقق دموکراسی جدیدخواهد شد موضوع پردامنه ای است و نیازمند بررسی های علمی است . شاید بتوان گفت رسانه های نوظهور در شرایط فعلی ایران؛ راهی برای چند صدایی و گشایش های فکری و عمومی هستند . می توان گفت این رسانه ها دست کم توانسته اند در مقابل انبوه سازی عمومی دست به تکثرگرایی بزنند . موضوع مهم اینکه ابزارهای جدید رسانه ای با قابلیت های خود همچنان توسط طیف وسیعی از اقلیت های فکری ، منادیان مذهبی ، افراط گرایان ، گروهها با تفکرات خاص ، اجتماع ستیزها و ... در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرند .


مدیریت راهبردی در حوزه رسانه های نوین

مدیریت راهبردی در حوزه رسانه های نوین از نظر زیرساخت ها، تولید و تبادل اطلاعات، نظارت و قانونگذاری باید تابع شاخص هایی باشد تا روند دموکراسی های نوظهور به صورت «توازن» و «پایدار» در ایران شکل بگیرد. بنظرشاخص های ذیل می تواند مد نظر قرار گیرد :

منافع ملی

رشد اقتصادی با محوریت تولید ثروت

امنیت جمعی

بین المللی گرایی در ارتباطات ، استانداردها و شاخص ها

احترام به آزادی های فردی و ارزش های انسانی