گستره معنایی رب در قرآن کریم

Publish Year: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 540

This Paper With 13 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FORGHE-14-50_005

تاریخ نمایه سازی: 9 اردیبهشت 1399

Abstract:

یکی از اسمای الهی که بعد از اسم جلاله الله ، بیشترین کاربرد را در قرآن دارد، واژه رب است. این واژه در قرآن از معانی مختلفی برخوردار است که در فرهنگهای لغت عربی، تنها به برخی از معانی آن اشاره شده است. در این مقاله به بررسی آیات قرآن و سیاق آنها در این خصوص پرداخته می­ شود، تا معانی مختلف این واژه و مشتقات آن در قرآن کریم استخراج گردد. با بررسی آیات پی می­ بریم این واژه در اکثر موارد در معنای خداوند متعال و در موارد اندکی در معنای غیر خداوند استعمال شده است. واژه رب و مشتقات آن، در 10 مورد در قرآن کریم، در معنای غیر خداوند استعمال شده است: ارباب، ربائب، بت، ستاره، ماه، خورشید، ملک، فرعون، ربانیون و ربانیین، و ربیون. در بقیه موارد، در معنای خداوند به کار رفته است که معانی آن با توجه به آیات مرتبط از این قرارند: خالقیت، احیاء، اماته، هدایت تکوینی، هدایت تشریعی و رحمت. بنابراین می ­توان برای واژه رب و مشتقات آن در قرآن کریم، دو معنای محوری خداوند و غیر خداوند را در نظر گرفت. استعمال این واژه در معنای خداوند، ما را به گستره معنایی این واژه می ­رساند، به طوری که تمامی معانی ذکر شده در این واژه نهفته است و در هریک از آیات، با توجه به سیاق، بر یکی از معانی آن تاکید شده است. اما استعمال این واژه در معنای غیر خداوند، به معنای در نظر گرفتن بخشی از معنای حقیقی واژه است.

Authors

مرتضی قاسمی حامد

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه مذاهب اسلامی

سید محمد میرحسینی

دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)

مجتبی شیرانی

دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند. ...
  • آموزش علوم قرآن ترجمه التمهید فى علوم القرآن ، محمدهادى ...
  • الاتقان فی علوم القرآن ، عبدالرحمن بن ابی ­بکر سیوطی، ...
  • احسن الحدیث، سید على­ اکبر قرشى، تهران، بنیاد بعثت، 1377ش. ...
  • الاسماء الثلاثه (الاله، الرب و العباده)، جعفر سبحانی، قم، موسسه ...
  • اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران، اسلام، ...
  • بحار الانوار، محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ...
  • البحر المحیط فى التفسیر، ابوحیان محمد بن یوسف اندلسى، بیروت، ...
  • پرتوی از قرآن، سید محمود طالقانی، تهران، شرکت سهامى انتشار، ...
  • التحریر و التنویر، محمدطاهر بن محمد ابن­ عاشور، بیروت، موسسه ...
  • التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، حسن مصطفوى، تهران، وزارت فرهنگ ...
  • تفسیر اثنا عشرى، حسین حسینى شاه عبدالعظیمى، تهران، میقات، 1363ش. ...
  • تفسیر روشن، حسن مصطفوی، تهران، مرکز نشر کتاب، 1380ش. ...
  • تفسیر سوره حمد ، محمد محمدی ری شهری، جلسه 83، ...
  • تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازى، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1374ش. ...
  • تفسیر نور، محسن قرائتى، تهران، مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن، ...
  • التفسیر الواضح، محمد حجازى، بیروت، دارالجیل الجدید، 1413ق. ...
  • روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم، محمود بن عبدالله آلوسى، ...
  • الصافی، محمدمحسن بن شاه مرتضی فیض کاشانى، تهران، الصدر، 1415ق. ...
  • العدد القویه لدفع المخاوف الیومیه، علی بن یوسف حلی، قم، ...
  • فتح القدیر، محمد بن علی شوکانى، دمشق، دارابن­ کثیر؛ بیروت، ...
  • الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن و السنه، محمد صادقى تهرانى، ...
  • الکافی، محمد بن یعقوب کلینى، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1407ق. ...
  • الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، محمود بن عمرو زمخشرى، بیروت، ...
  • الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، احمد بن ابراهیم ثعلبى ...
  • لسان العرب، محمد بن مکرم ابن­ منظور، بیروت، دارالفکر؛ دارصادر، ...
  • مجمع البحرین، فخرالدین بن محمد طریحی، تهران، المکتبه المرتضویه لاحیاء ...
  • مجمع البیان فی تفسیر القرآن، فضل بن حسن طبرسی، تهران، ...
  • المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، عبدالحق بن غالب ابن­ ...
  • المحیط فی اللغه، صاحب اسماعیل بن عباد، بیروت، عالم الکتب، ...
  • مخزن العرفان در تفسیر قرآن، سیده نصرت بیگم امین اصفهانى، ...
  • المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، احمد بن محمد فیومى، ...
  • معالم التنزیل فى تفسیر القرآن، حسین بن مسعود بغوى، بیروت، ...
  • معجم مقاییس اللغه، احمد ابن­ فارس، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، ...
  • معناشناسی رب در قرآن ، جعفر نکونام و نرگس بهشتی، ...
  • معناشناسی واژه رب ، نسرین کردنژاد، مجله حسنا، سال اول، ...
  • مفاتیح الغیب، محمد بن عمر فخررازی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ...
  • مفردات الفاظ القرآن، حسین بن محمد راغب اصفهانى، دمشق، دارالقلم؛ ...
  • من وحی القرآن، سید محمدحسین فضل الله، بیروت، دارالملاک، 1419ق. ...
  • منهج الصادقین فى الزام المخالفین، ملا فتح الله کاشانى، تهران، ...
  • المیزان فى تفسیر القرآن، سید محمدحسین طباطبایی، قم، دفتر انتشارات ...
  • نمایش کامل مراجع