بررسی مفهوم خودآگاهی پست مدرنیستی در سینمای معاصر ایران (نمونه های مورد بررسی: مسخره باز و اژدها وارد میشود!)

بهره گیری مولف از رسانه ی مورد استفاده اش به منظور تاکید بر ساختگی بودن اثر از رایج ترین تمهیدات مدرنیسم هنری به شمارمی رود. روندی که در دوره ی پسا-مدرن به یک هنجار بدل گشته و سینمای امروز جهان نیز بیوقفه از عناصر آشکارساز، چه در فرم وچه در محتوا، بهره می برد. خودآگاهی سینمایی به عنوان یکی از این ابزارها می تواند کارکردهای متعددی داشته باشد و پژوهش حاضرمی کوشد با ارائه ی یک معرفی مختصر از این مفهوم، به شیوه های به کارگیری اش در سینما اشاره کند. چارچوب نظری اتخاذ شده دراین پژوهش برای تحلیل دو فیلم انتخابی از میان نظریه های معاصرتر ادبی و سینمایی انتخاب شده که بر مضمون خودآگاهی روایتتاکید دارند. فیلم اژدها وارد می شود! (مانی حقیقی، 1394) از دریچه فرادستان تاریخ نگارانه ، چارچوبی ارائه شده از سوی نظریه پردازو منتقد ادبی فعال در حوزه ی پست مدرنیسم لیندا هاچن، و فیلم مسخره باز (همایون غنی زاده، 1397) با استفاده از الگوی ژانر خودآگاه که توسط رابرت استم در طبقه بندی پنجگانه اش از مفهوم خودبازتابی سینمایی ارائه شده است، تحلیل شده اند. بررسی عناصر یاد شدهدر این دو فیلم ثابت می کند سینمای ایران اگرچه کمی دیر به سوی استفاده از ظرفیت های بیانی گسترده و خلق بسترهای متنوعمعنایی و رمزگان های نوین و ساختارهای متفاوت سینمایی حاصل از بهره گیری از مفهوم خودآگاهی روایت رفته است، ولی به هر جهتبرخی از فیلم سازان خلاق دهه ی 1390 توانسته اند به شیوه های مختلف این خودآگاهی را در سینمای ایران به کار برده و لایه هایمعنایی جدیدی به آثار خود اضافه کنند.

Keywords:

خودآگاهی سینمایی , خودبازتابی , پستمدرنیسم , مسخره باز , اژدها وارد می شود