بررسی نقش سیاسی، اجتماعی ترکان خاتون در دوران خوارزمشاهیان

در تاریخ ایران بعد از اسلام، معروفترین زنی که در حکومت نقش موثری بر عهده داشته و مدت کوتاهی نیز به تنهائی فرمانروائی کرده، ترکان خاتون ملقب به خداوند جهان زوجه علاء الدین تکش و مادر سلطان محمد خوارزمشاه است. این زن در زمان سلطنت سلطان تکش در امور اداره ی حکومت تسلط کامل داشت و در زمان حکمرانی سلطان محمد نیز از صلاحیت کامل درعزل و نصب وزرا و فرمان روایان برخور دار بود. ترکان خاتون اکثر خویشا وندان قوم ترک خود را در اداره ی دولتی شوهرش تکش وپسرش سلطان محمد شریک قدرت ساخت. همین ترکان خاتون سبب شد که محمد خوارزمشاه، شیخ مجدالدین بغدادی را زنده در دریای سیحون بیندازد. این زن خود دربار و دستگاهی مستقل داشت. غیر از وزیر مخصوص، هفت تن از دانشمندان مشهور در دیوان انشای او به کار مشغول بودند. وی در امور سیاسی مملکت دخالت مستقیم داشت و در سلطنت با همسرش شریک بود. بسیاری از مورخان وی را از مهمترین عوامل برکناری و سپس قتل خواجه نظام الملک توسی، وزیر ملکشاه، می دانند. ترکان خاتون در کرمانشاه (قره مسین) به رییس عشایر آنجا به نام فرخ سلطان قول ازدواج داد و او را برای سرنگونی برکیارق پسر بزرگ ملکشاه که در اصفهان به کمک باطنی ها به حکومت رسید و سپس آنها را از خود دور کرد بسیج نیرو کرد و به اصفهان آمد و چون برکیارق برای جنگ با تنش که عموی او بود از اصفهان خارج شده بود بدون خون ریزی شهر اصفهان را به تصرف در آورد و تاج پادشاهی را بر سر پسرش گذاشت.

Keywords:

ترکان خاتون , سیاسی , اجتماعی , خوارزمشاهیان