بررسی صفات فیزیولوژیک و عملکرد کمی و کیفی دانه دو گونه ارزن تحت سطوح مختلف آبیاری و کاربرد باکتری های محرک رشد

به منظور بررسی اثر تنش کم آبی و مصرف باکتری های محرک رشد بر صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک، عملکرد کمی و کیفی و ترکیبات روغن دانه دو رقم ارزن، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه ی بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1396 در مزرعه تحقیقاتی در شهرستان فریدونشهر اجرا گردید. در این آزمایش تنش کم آبی به عنوان عامل اصلی در سه سطح (تامین 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه) در کرت های اصلی و کاربرد باکتری های محرک رشد در سه سطح شامل عدم بذرمال و بذرمال با 0.5 و یک لیتر باکتری های محرک رشد (باکتری ازتوباکتر کروکوکوم و آزوسپیریلوم برازیلنس) و دو گونه ارزن [ارزن دم روباهی (Setaria italica) رقم باستان و ارزن معمولی (Panicum miliaceum L.) اکوتیپ گلباف] به عنوان عوامل فرعی به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی بودند. در این آزمایش تنش کم آبی موجب کاهش معنی دار صفات قطر ساقه، پایداری غشای سلولی، عملکرد بیولوژیک و دانه، درصد پروتئین و روغن و کیفیت آن در ارزن گردید. کاربرد باکتری های محرک رشد توانست اثرات نامطلوب ناشی از تنش کم آبی را بر صفات فوق الذکر در هر دو گونه ارزن کاهش دهد و سبب بهبود کیفیت روغن گردد به گونه ای که به ترتیب استفاده نیم و یک لیتر باکتری های محرک رشد، سبب افزایش عملکرد دانه به میزان (6.66 و 19.19%) در تیمارهای آبیاری شاهد، (12.29 و 28.76%) در تنش ملایم و (31.73 و 45.07%) در تیمار شدید کم آبی گردید. تنش ملایم کم آبی (75 درصد نیاز آبی) به همراه کاربرد یک لیتر باکتری های محرک رشد در رقم باستان، ضمن کاهش مصرف آب، بالاترین کیفیت (درصد اولئیک و لینولئیک) روغن را تولید نمود. همچنین رقم باستان از نظر عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و اسیدهای چرب غیراشباع در سطوح مختلف آبیاری، با و بدون کاربرد باکتری های محرک رشد نسبت به رقم گلباف برتری نشان داد.

Keywords:

تنش آبی , اسیدهای چرب , ازتوباکتر , ازوسپیریلیوم , صفات کیفی