اوقات فراغت از منظر اسلام و نگاهی گذرا به ورزشهای تفریحی در گستره تمدن اسلام

پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار علیهم السلام همگی بر اهمیت زمان و لزوم بهره برداری هر چه بهتر از آن تاکید کردند و همواره یادآوری فرمودند که عمر انسان محدود است و باید در عالم آخرت هر کلام در برابر این پرسش که عمرت را چگونه سپری کردید پاسخگو باشد.از سویی دیگر به فرموده نبی اعظم (ص) دل و روح انسان ها همانند زنگار میگیرد که چاره زدودن آن تفریح است. با توجه به این آموزه های اسلامی ارزنده ، مسلمانان خردمند و اندیشمند واقعی مدام سعی کردند به زندگی خود نظم و ترتیب درستی بدهند و اوقات شبانه روزی خود را در میان کا رو کوشش دنیوی و عبادت و نیایش اخروی تقسیم کنند و در میان آن دو نیز اوقاتی را برای تفریح و آسایش اختصاص می دهند. در مکتب اسلام راستین هر فرد مسلمانی اعم از مرد یا زن ممکن است اوقات فراغت خود را هر کدام به تناسب توان جسمی و شرایط و زمان و مکان اقامت خود ، مدیریت و نیز زمان بندی کند تا از جاده اعتدال خارج نشود و به بهترین وجه ممکن از ساعات عمرش لذت ببرد و کامیاب شود و آنگاه بتواند با قدرت و انرژی مضاعفی به کار و کوشش و عبادت خود بپردازد.در اسلام ورزش های تفریحی به عنوان بهترین و سالمترین وسیله ای برای پرکردن اوقات فراغت و ایجاد شور و نشاط در میان مسلمانان شناخته شده است. هدف پیامبر اکرم (ص) از تشویق مسلمانان به ورزش های تفریحی هرگز برد و باخت نبود ، بلکه مقصود وی ایجاد جامعه انسانی پاک و پاکیزه و پیشرفته و متمدن لبریز از گذشت و بزرگی و اصول و ارزش های والای انسانی به دور از رقابت کینه توزانه و نژاد پرستانه و خودخواهانه بود.ورزش های تفریحی در عصر نبوت متمایز به دوستی ، برادری ، رقابت های سالم به دور از هرگونه تعصب احمقانه و دشمنی مغرضانه بود که نخستین مسابقه ورزشی در مدینه منوره در سال ششم هجری به فرمان پیامبر اکرم (ص) که شامل اسب دوانی بود ، بهترین شاهد بر سالم بودن ورزش های تفریحی به شمار می رود. این مسابقه سرآغاز رزشو های تفریحی در اسلام بوده که هدف اش صرفا0 پی ریزی اصول رقابت های سالم در جامعه و ایجاد فضای مشحون از گذشت و برادری و دوستی و همبستگی میان مسلمانان بوده است.تاریخ اسلام مشحون از انواع مسابقات و ورزش های تفریحی جالب و سرگرم کننده که قصد از آن ها صرفا0 سرگرمی ، تفریح ، تقویت محبت و دوستی میان شرکت کنندگان بود. از جمله مسابقه دو میانپیامبر و یکی از همسرانش ، برداشتن سنگهای سنگین یا همان وزنه برداری ، مسابقات اسب سواری و شترسواری ، پرتاب نیزه، ژیمناستیک ، کشتی، شنا و دها بازی دیگر که تماما0 اخلاق اسلامی ، رقابت های شرافت مندانه و روحیه ورزشی و الا برآنها حکمفرما بود.در اسلام که ورزش همانا به گفته ابن سینا حرکتی ارادی جهت ایجاد تنفس تند و متوالی است برای ورزش و تفریح و سرگرمی و ایجاد سلامتی تن و روان بود که از ساعات فراغت مسلمانان انجام می گرفت.هر چند آموزه های اسلامی به شدت برلزوم انجام ورزش های تفریحی به قصد سرگرمی ، سلامت روح و روان، تقویت جامعه و ایجاد روحیه برادری ، تاکید کرده است ولی به مرور زمان و با ورود اسلام به قلمروهای ایران و روم ، این ورزش ها جنبه رقابت ناسالم و کسب شهرت و پول پیدا کرد و از ویژگی های اصلی آن بسیار دور شدند.امروزه علم پزشکی تاکید دارد که بهترین و موثرترین نرمش برای بدن و پاکیزه ترین ورزش که روح و بدن را تقویت می کند همانا حرکت انسانها در هنگام نماز است که بسیاری از پزشکان به بیماران خود توصیه می کنند همان حرکت رکوع و سجود را روزانه چند بار انجام دهند.این مقاله بر آن است که ورزش های تفریحی و قوانین ورزشی را از دید اسلام تبیین کند و چگونگی بهره وری مسلمانان از اوقات فراغت خودشان در عرصه تمدن اسلامی را بیان کند و به شماری از آن ورزش های معروف و مردمی اشاره کند.