ارزیابی توصیفی نگرش مردم در خصوص اصلاح کاربری اراضی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز چهل چای استان گلستان)

سابقه و هدف: اطلاع از نسبت کاربری های اراضی و نحوه تغییرات آن درگذر زمان یکی از مهم ترین موارد در برنامه ریزی و مدیریت اراضی است. با آگاهی از نسبت تغییرات کاربری ها درگذر زمان می توان نحوه تغییرات در آینده را پیش بینی نمود و اقداماتی پیشگیرانه انجام داد. رویکرد مشارکت مردمی برای اصلاح کاربری اراضی به منظور جلوگیری از بهره برداری غیر اصولی از اراضی، از مهم ترین ابزارهای کاربردی مدیریت بهینه منابع آب، خاک و گیاه می باشد. در این تحقیق به بررسی دیدگاه مردم در خصوص برنامه ریزی اصلاح کاربری اراضی حوزه آبخیز چهل چای در استان گلستان پرداخته شد. مواد و روش ها: در این تحقیق با استفاده از پیمایش میدانی، پرسشنامه ای تهیه شد که روایی آن با کسب نظر اساتید و کارشناسان فن و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ (87/0∝=) تایید گردید. جامعه آماری موردمطالعه در این پژوهش شامل روستاییان ساکن حوزه آبخیز چهل چای است. مجموع جمعیت این حوزه آبخیز حدود 13.017 نفر است که از میان کل جامعه آماری تعداد 373 نفر به صورت نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات از تکنیک توصیفی در محیط نرم افزار SPSS استفاده گردید. در ابتدا عواملی که مانع اصلاح و بهینه سازی کاربری اراضی تحت مالکیت روستاییان و کشاورزان است شناسایی و امتیازدهی گردید. سپس عواملی که باعث افزایش پذیرش عملیات اصلاح و بهینه سازی کاربری اراضی زراعی توسط کشاورزان و روستاییان می شود، مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: مهم ترین موانع اصلاح کاربری اراضی از نظر مردم، عدم تمکن مالی روستاییان، عدم حمایت بانک ها و نهاده های دولتی، عدم آگاهی کشاورزان و ارزش پایین اراضی کشاورزی ازنظر تولید در واحد سطح می باشند. همچنین، مهم ترین عوامل موثر بر افزایش پذیرش عملیات اصلاح کاربری اراضی شامل مشارکت دادن مردم در تدوین راه حل ها و برنامه ها، تضمین مالکیت اراضی تحت تصرف، ارائه مشوق های مالی و معنوی، دسترسی راحت کشاورزان به مهندسان و کارشناسان و برگزاری کلاس ها و دوره های آموزشی و ترویجی معرفی شدند. درنهایت با مقایسه پذیرش مردمی در مورد راهکارهای بهینه سازی کاربری اراضی نشان داده شد که روستاییان نسبت به گزینه کشت علوفه دائمی جهت بهینه سازی اراضی زراعی شیب دار و همچنین تبدیل اراضی زارعی شیب دار به باغات مثمر موافق هستند و در صورت اجرای عملیات و برنامه اصلاح کاربری اراضی روستاییان آمادگی کلی جهت اجرای برنامه های اصلاحی کاربری اراضی را دارند و در صورت تدوین برنامه بیش از سه چهارم اراضی خود را برای اجرای عملیات و برنامه ها قرار خواهند داد. نتیجه گیری: طبق نتایج به دست آمده، مهم ترین اقدامی که قبل از اجرای برنامه های آبخیزداری در روستاها باید صورت گیرد افزایش آگاهی روستاییان ازاین گونه برنامه ها و دخالت دادن آن ها از مراحل اولیه اجرای برنامه است. درنتیجه پذیرش عمومی برنامه هایی که مردم در آن مشارکت دارند بیشتر است.

Keywords:

بهینه سازی اراضی , پرسش نامه , برنامه ریزی اراضی , مشارکت مردم