کتیبه های نستعلیق مساجد اصفهان در معماری عهد صفویه

خوشنویسی همواره برای مسلمانان اهمیتی خاص داشته است. زیرا در اصل آن را هنر تجسم کلام وحی می دانسته اند. آنان خط زیبا را نه فقط در استنساخ قرآن بلکه در اغلب هنرها به کار می بردند. خوشنویسی ایرانی بخشی از خوشنویسی اسلامی است که در ایران و سرزمینهای وابسته یا تحت نفوذ آن همچون کشورهای آسیای میانه، افغانستان و شبه قاره هند به تدریج حول محور فرهنگ ایرانی شکل گرفت. درحالی که عمده ی تبدیل نگارش معمولی کلمات به خوشنویسی هنرمندانه در جهان اسلام، به عهده ایرانیان بودهاست، رفته رفته ایرانیان سبک و شیوه هایی مختص به خود را در خوشنویسی ابداع کردند. در زمان حکومت تیموریان در ایران، خط و خوشنویسی به اوج کمال خود رسید. میرعلی تبریزی با ترکیب خط نسخ و تعلیق، خط نستعلیق را بنیان نهاد. در عهد صفوی خوشنویسی بویژه در قزوین و اصفهان به اوج خود میرسد و اساتیدی همچون میرعلی هروی و میرعماد حسنی و محمد رضا و علی نقی امامی و علیرضا عباسی در خطاطی شهره عام شدند. هرچند کتیبه های نستعلیق فراوانی از این اساتید برجای نمانده اما در این مجال، باهدف کشف و ثبت این آثار ارزشمند به بررسی کتیبه های باقیمانده به خط نستعلیق در مساجد اصفهان عهد صفوی ، پایتخت این حکومت می‌پردازیم. از مشخصات هنر معماری دوران صفویه ، اهمیت به تزیینات در بنا بود. کتیبه نگاری ، یکی از مشخصات هنری آن دوران است . همچنین شیوه های اجرای کتیبه و نوع مصالحی که کتیبه ها برآن نگاشته میشد اهمیت ویژه ای دارد. در پژوهش بنیادی حاضر که به روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته، از شیوه نمونه گیری طبقه بندی پسین استفاده شده است و از کتیبه های موجود در مساجد دوره صفویه بازدید میدانی و عکاسی صورت گرفت و با رجوع به کتب تاریخی وادبی به بازخوانی آنها پرداخته شد.

Keywords:

خط نستعلیق , کتیبه , صفویه , مسجد , اصفهان