اثر آب شور و سدیمی بر برخی ویژگی های هیدرولیکی در خاک های لومی رسی و لومی شنی

در پژوهش حاضر، اثر کیفیت آب بر مقدار نگهداشت رطوبت خاک، ساختمان خاک و هدایت هیدرولیکی خاک در دو بافت متفاوت بررسی شد. نمونه­های دست­نخورده خاک از دو بافت لوم­شنی و لوم­رسی با استفاده از 6 تیمار کیفیت­آب آبیاری شامل ترکیبی از 2 سطح شوری EC)=  2/0 و 10دسی­زیمنس بر متر) و 3 سطح سدیمی(SAR= 1، 5 و 12) پنج دوره تر و خشک را گذراندند. مقدار رطوبت نمونه­های خاک در مکش­های ماتریک 0، 10، 20، 40 و 60 سانتی­متر در دستگاه جعبه شن و مکش­های ماتریک 100، 300، 1000، 2000، 4000 و 15000 سانتی­متر در دستگاه صفحات فشاری اندازه­گیری شد. مدل ونگنوختن- معلم بر مقدار رطوبت اندازه­گیری شده، برازش داده شد سپس با استفاده از پارامترهای مدل برازش شده، رطوبت نقطه عطف (θINFL) و شاخص دکستر (S) محاسبه شدند. تخلخل درشت، تخلخل میانه، تخلخل ریز خاک و آب قابل استفاده خاک برای گیاه (AWC100 و AWC300) محاسبه و هدایت هیدرولیکی اشباع خاک نیز در نمونه­های دست­نخورده خاک اندازه­گیری شد. پژوهش حاضر در قالب طرح کاملا تصادفی و در 3 تکرار بود. نتایج نشان داد که افزایش EC، سبب هم­آوری ذرات خاک شد، به طوری­که برخی منافذ جدید را در خاک ایجاد کرد و در نتیجه ظرفیت نگهداشت آب افزایش یافت. افزایش SAR سبب پراکنش ذرات ریز خاک گردید ولی با تبدیل برخی منافذ درشت و متوسط به منافذ ریز، مقدار آب نگهداری­شده در مکش­های ماتریک بالا افزایش یافت؛ اما مقدار آب قابل استفاده خاک برای گیاه تغییرات معنی­داری نشان نداد. همچنین افزایش شوری موجب افزایش رطوبت در تمام مکش­ها گردید و بیشترین مقدار رطوبت نقطه عطف در شوری dS m-1 10 بدست آمد. افزایش SAR و کاهش شوری خاکEC) ) به طور مستقیم با کاهش هدایت هیدرولیکی اشباع مرتبط بود. شاخص دکستر (S) با افزایش سدیم کاهش یافت، که بیانگر کاهش کیفیت فیزیکی خاک بود.

Keywords:

کیفیت خاک , تخلخل خاک , مدل ونگنوختن- معلم