تحلیل سبک شناختی عناوین شعری جریان شعر مقاومت مذهبی (با تکیه بر اشعار شفیعی کدکنی، طاهره صفارزاده و موسوی گرمارودی)

بعد از مشروطه به واسطه آشنایی شاعران ایرانی با شعر اروپایی، عنوان و نام اثر بیشتر از  پیش مورد توجه قرار گرفت؛ به گونه­ای که عناوین شعری در ساختار کلی شعر معاصر جایگاه ویژه ای یافت و عنوان شعر به نوعی، عصاره متن محسوب گردید. بررسی عنوان شعر به مثابه درگاه ورود به متن می­تواند نوع نگاه، جهان­بینی و گرایش­های زیباشناختی شاعران را نشان دهد. در این پژوهش، عناوین شعری یکی از جریان­های دوره سوم شعر معاصر (از کودتا تا انقلاب) که دوره تعدد صداها و تثبیت شعر  معاصر است؛ یعنی جریان شعر مقاومت مذهبی، مورد بررسی قرار گرفته است؛ به این منظور، عناوین تمام مجموعه­شعرهای قبل از انقلاب محمدرضا شفیعی کدکنی، طاهره صفارزاده، علی موسوی گرمارودی که از معروف­ترین شاعران این جریان شعری هستند، در سه قلمرو زبانی، ادبی و فکری با رویکردی سبک­شناختی مورد نقد و تحلیل قرار گرفته است. در نقد و تحلیل زبانی، عناوین شعری این شاعران به چهار دسته ساخت واژه، ساخت ترکیبی، ساخت عبارت و ساخت جمله  تقسیم­بندی شد و سپس به بررسی آماری و مقایسه­ای پرداخته شد. در سطح ادبی نیز، انواع آرایه­های ادبی استفاده شده در عناوین شعری مشخص گردید و از نظر آماری مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت و در سطح فکری نیز، با دسته­بندی پنج­گانه مفاهیم اندیشگانی عناوین شعری این شاعران به صورت فردی و رمانتیک، اسطوره و حماسه، عناصر طبیعت، سیاسی و اجتماعی و باورهای دینی و مذهبی و ارائه جدول آماری از عناوین شعری هر کدام از این شاعران در حوزه­های گفته­شده، به نقد و تحلیل عناوین شعری این شاعران از این منظر پرداخته شد و در نهایت، این نتیجه حاصل شد که عناوین شعری هر کدام از این شاعران با مضامین مورد استفاده ارتباطی طولی دارند؛ با این تفاوت که شیوه و نوع گزینش عناوین شعری این جریان ادبی با هم در بعد زبانی، ادبی و فکری تفاوت­هایی دارد که این تفاوت­ها در نهایت، سبب ایجاد شاخصه­های سبکی در مورد هر کدام از شاعران این جریان ادبی می­گردد.    

Keywords:

عنوان شعر , جریان شعر مقاومت مذهبی , سبک­شناسی عناوین