تاثیر آفتاب دهی خاک در پیشگیری و کنترل بیماری های خیار گلخانه ای

خیار گلخانه ای یکی از محصولات مهم و دارای اهمیت اقتصادی در ایران و به ویژه استان یزد است. این گیاه نسبت به انواعی که در مزارع کشت می شوند نیاز به آب کمتری داشته و با توجه به محدودیت آب، این نوع تولید در حال توسعه است. از جمله موانع مهم توسعه کشت خیار گلخانه ای بیماری های خاکزاد و نماتدهای پارازیت گیاهی هستند که همه ساله مقادیر قابل ملاحظه ای سموم شمیایی که بعضی از آنها خطرناک هستند جهت کنترل این عوامل مورد استفاده قرار می گیرد. این در حالی است که کنترل این عوامل به لحاظ خاک زاد بودن با استفاده از سموم آفت کش ها بسیار مشکل و در خیلی از موارد غیر ممکن است. با توجه به تابش مناسب نور خورشید در استان یزد، در سال 1395 عملیات آفتاب دهی خاک در قالب پروژه تحقیقی ترویجی انجام و با مشارکت دیگر گلخانه داران محاسن و مشکلات کار و سود و زیان آن در مقایسه با قطعه آفتاب دهی نشده مشخص و در قالب کلاس های آموزشی، انتشارات ترویجی و بازدید به گلخانه داران اطلاع داده شد. بر اساس نتایج در گلخانه با 50 درصد آلودگی به بیماری های خاکزاد در کاشت قبلی، به طور میانگین 180 تن در هکتار خیار در سال به دست آمد که در اثر آفتاب دهی این تولید به میانگین 350 تن خیار در هکتار یعنی افزایش 170 تن رسید. هزینه ی آفتاب دهی در هر هکتار حدود 68000000 ریال بود و با آفتاب دهی خاک و دستیابی به 170 تن محصول بیشتر در هکتار و در نظر گرفتن میانگین قیمت خیار در دو فصل کاشت، 1740000000 ریال معادل 48 درصد سود بیشتر حاصل از فروش محصول نصیب گلخانه دار شد. همچنین در هزینه مصرف آفت کش ها حدود 120000000 ریال در هکتار نیز صرفه جویی گردید. از سوی دیگر مصرف آفت کش ها منجر به آلودگی های زیست محیطی، مخاطرات برای انسان، از بین بردن عوامل مفید خاک، کاهش کیفیت خاک، ایجاد استرس به گیاه و کاهش تولید محصول و کوتاه شدن عمر گیاه می شود که اهمیت اقتصادی اجتماعی بالایی دارد. در مجموع با اجرای این پروژه و افزایش دانش گلخانه داران امید است شاهد افزایش روند روبه رشد توسعه آفتاب دهی خاک باشیم.واژه های کلیدی: خاکزاد، قارج های بیمارگر گیاهی، نماتد ها، یزد