ارزیابی ژنوتیپ های گندم در خزانه های بین المللی مقایسه عملکرد تکراردار و مشاهده ای در شرایط دیم اقلیم سردسیر کشور

استفاده از ژرم پلاسم بین المللی به منظور تامین تنوع ژنتیکی مورد نیاز برای اصلاح ارقام جدید گندم سازگار به تغییرات اقلیمی، متحمل و یا مقاوم به تنش های زنده و غیر زنده محیطی، بهبود صفات کیفی و افزایش پتانسیل عملکرد از اهداف مهم در برنامه اصلاح غلات دیم کشور می باشد. در همین راستا هر ساله طی برنامه ای مستمر تبادل ژرم پلاسم با مرکز تحقیقات بین المللی سمیت و برنامه TCI در ترکیه انجام می گیرد. در همین راستا در این تحقیق با هدف شناسایی ژنوتیپ هایی با پتانسیل عملکرد بالا و واجد ژن های مطلوب از نظر افزایش مقاومت یا تحمل در برابر تنش های زنده و غیر زنده محیطی ژنوتیپ های گندم با منشا بین المللی درقالب 18th IWWYT-SA 2015-16 (36 لاین و رقم) در دو تکرار، آزمایش مقایسه عملکرد مشاهداه ای 23rdFAWWON-SA 2015-16 (100 رقم و لاین)، آزمایش مقایسه عملکرد AYT-SA 2015-16 (75 لاین و رقم) ، آزمایش 16ELITE-SA 2015-16 (9 رقم و لاین الیت) مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفت. در این آزمایشات از ارقام شاهد آذر2 و باران به منظور مقایسه و انتخاب ژنوتیپ های برتر استفاده شد. این بررسیها بطور همزمان در سه ایستگاه تحقیقاتی دیم مراغه، قاملو و اردبیل انجام گرفت. در آزمایشات مشاهده ای ضمن یادداشت برداری از صفات مورد نظر در طول فصل زراعی، پس از برداشت محصول، عملکرد دانه ژنوتیپ های جدید با عملکرد دانه شاهد، مورد مقایسه قرار گرفته و ژنوتیپ های مطلوب براساس عملکرد دانه و خصوصیات زراعی مورد نظر انتخاب گردیدند. انتخاب ژنوتیپ های برتر براساس مقایسات میانگین با ارقام شاهد و با توجه به مشاهدات مزرعه ای صورت گرفت. براساس نتایج ارزیابی صفات مهم زراعی در شرایط مزرعه، مقایسه عملکرد ژنوتیپ ها با ارقام تجاری موجود و نیز واکنش ژنوتیپ ها به تنش های زنده وغیرزنده محیطی لاین های برتر شناسایی و انتخاب گردیدند. داده های جمع آوری شده از این تحقیق در فرم های مربوطه جهت تبادل با دیگر مجریان در کشورهای مختلف به مراکز مبدا ارسال شد.واژه های کلیدی : آزمایشات مقایسه عملکرد،گندم نان، خزانه های بین المللی، اقلیم سردسیر، گندم زمستانه.