بررسی پایداری کناره های رودخانه های منتخب استان و اولویت بندی عوامل موثر در تخریب دیواره ها

رودخانه ها یکی از مجاری مهم انتقال آب و رسوب می باشند. هرساله سطح وسیعی از اراضی باارزش حاشیه رودخانه ها در اثر فرسایش آبی مورد تهدید و تخریب قرار می گیرد. بخش عمده ای از رودخانه های استان از بین اراضی کشاورزی و باغات گذشته و دارای فرسایش کناری شدید هست که اراضی کشاورزی و باغات حاشیه رودخانه را در معرض تخریب قرار داده است. از طرفی رسوبات فرسایش یافته از اراضی حاشیه رودخانه بعضا به پشت سدها منتقل می شود که می تواند کارایی سدها را کاهش دهد. رودخانه های واقع در بالادست سدهای کارده و طرق از این جمله می باشند. به دلیل اینکه اراضی فرسایش یافته جز باغات و زمین های زراعی هست، از ارزش اقتصادی بالایی نیز برخوردار می باشند. این تحقیق به منظور بررسی پایداری کناره های رودخانه های منتخب و اولویت بندی عوامل موثر در تخریب آن ها در بازه انتخابی از رودخانه های کوشک آباد، ارتکند و روس انجام شده است. بر اساس نتایج به دست آمده از این تحقیق، شیوه نامناسب آبیاری اراضی حاشیه رودخانه و ریزش آب از این اراضی، یکی از دلایل عمده فرسایش دیواره ها در هر سه رودخانه موردمطالعه بوده است. احداث دیوارهای ساحلی منقطع برای حفاظت اراضی توسط مالکین بدون مطالعه، طراحی و رعایت ضوابط فنی و اجرایی و بدون در نظر گرفتن مورفولوژی و پیوستگی رودخانه، سبب تغییرات زیادی در مرفولوژی رودخانه شده و از دلایل عمده جابجایی بستر و فرسایش کناره ها هست. بر اساس مطالعات هیدرولیکی، مصالح بستر در هر سه رودخانه در شرایط فرسایش بستر قرار دارند و درنتیجه امکان پایین افتادن بستر، خالی شدن پای دیواره و ریزش دیواره ها وجود دارد که مشاهدات صحرایی نیز آن را تایید کرده است.واژهای کلیدی: پایداری کناره، رودخانه، خراسان رضوی، عوامل تخریب