ارزیابی صفات زراعی و عملکرد دانه تعدادی از توده های بومی گندم نان بانک ژن ایران در شرایط دیم سرد مراغه

این تحقیق به منظور دستیابی به ژنوتیپ های پرمحصول گندم نان که واجد صفات موثر در افزایش عملکرد در شرایط دیم مناطق سردسیر باشند، در سال زراعی 95-1394 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه اجرا گردید. در این تحقیق 300 توده بومی گندم دریافت شده از بانک ژن گیاهی ملی ایران به همراه ارقام شاهد آذر2 ، باران و تک آب مورد مطالعه قرار گرفتند. کاشت توده ها دریک خط به طول یک متربا فاصله 25 سانتی متر از هم به صورت دستی و ارزیابی ها نیز به صورت مشاهده ای و بدون تکرار انجام گرفت. در این آزمایش صفات و خصوصیات زراعی از قبیل زودرسی، مقاومت به سرمای زمستانه، بیماری های شایع در مناطق، ارتفاع بوته، وزن هزاردانه و عملکرد دانه اندازه گیری و لاین ها در مقایسه با شاهد مورد ارزیابی و گزینش قرارگرفتند. نتایج نشان داد تنوع قابل ملاحظه ای از نظر ویژگی های زراعی مورد مطالعه بین توده ها وجود داشت. از بین توده های بومی 150 توده در گروه سنبله سفید ریشک دار، 32 توده در گروه سنبله سفید و بدون ریشک، 58 توده در گروه سنبله قرمز ریشک دار و 24 توده نیز در گروه سنبله قرمز بدون ریشک دار قرار داشته و 36 توده نیز دارای سنبله سفید با گلوم های سیاهرنگ بودند. توده های گروه سنبله سفید ریشکدار با 2130 کیلوگرم در هکتار بیشترین میانگین عملکرد دانه را داشته و با جمع بندی نتایج بر مبنای شاخص های گزینشی در مقایسه با شاهد 153 توده جهت بررسی های تکمیلی در آزمایشات مقایسه عملکرد سال آتی مورد انتخاب قرار گرفت. واژه های کلیدی: گندم، توده های بومی، دیم ، خشکی ، عملکرد و انتخاب