بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه لاین های امید بخش نخود انتخابی از توده بومی قزوین در کشت انتظاری مناطق سردسیر دیم کشور

توده های بومی با توجه به ترکیب ژنوتیپ ها، هیبریداسیون اتفاقی و جهش های طبیعی کم و بیش ناخالص می باشند. با این حال با توجه به عمل خود گشنی، ژنوتیپ های مذکور اغلب خالص می باشند. بنابراین هر توده در حقیقت دارای چندین لاین خالص می باشد. توده بومی نخود قزوین طی سالها کشت در دیم زارها ضمن داشتن پتانسیل عملکرد بالا و سازگاری خوب در منطقه، در چند سال گذشته نسبت به برخی تنش های غیر زنده از جمله خشکی و نیز بیماری برق زدگی حساسیت بیشتری یافته است.این در حالی است که در آزمایشات چند سال اخیر بوته های مقاوم و در عین حال دارای دیگرخصوصیات زراعی مطلوب مشاهده شده است. بمنظور دسترسی و یافتن ارقام پر محصول و سازگار با شرایط آب و هوایی منطقه این پروژه با استفاده از 9 لاین انتخابی از آزمایشات سلکسیون توده بومی قزوین و یک رقم شاهد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی باچهار تکرار و در 5 منطقه سردسیر کشور (آذر بایجان شرقی، آذر بایجان غربی، زنجان، کردستان و همدان) در دو سال به اجرا در آمد. با توجه به نتایج تست بارتلت داده ها در دو گروه تقسیم بندی شدند. مقایسه میانگین عمکرد لاین ها حاکی از برتری همه لاین ها از جمله لاین های شش(Gazvin-IDKUr-2011-67Ur-11)، هشت (Gazvin-IDKUr-2011-72Ur-14)، یک(Gazvin-IDKUr-2011-3Ur-1) و نه(Gazvin-IDKUr-2011-93Ur-15) به ترتیب با متوسط عملکرد 0/1179، 1/1178، 8/1165 و 6/1133 کیلوگرم در هکتار نسبت به دیگر لاین ها و شاهد با متوسط عملکرد 4/955 کیلوگرم در هکتار بود. مقایسه میانگین عمکرد لاین ها حاکی از برتری لاین های شش(Gazvin-IDKUr-2011-67Ur-11)، هشت (Gazvin-IDKUr-2011-72Ur-14)، نه (Gazvin-IDKUr-2011-93Ur-15) و یک (Gazvin-IDKUr-2011-3Ur-1) به ترتیب با متوسط عملکرد 4/775، 5/759، 4/743 و 2/732 کیلوگرم در هکتار نسبت به دیگر لاین ها و شاهد توده بومی قزوین با متوسط عملکرد 6/636 کیلوگرم در هکتار بود. واژه های کلیدی: کشت پاییزه-انتظاری، نخود، خصوصیات زراعی، پایداری عملکرد، دیم.