بررسی خصوصیات فیزیکی، مکانیکی و شیمیایی مارن های استان زنجان و رابطه آن با نوع فرسایش

واحدهای مارنی در حدود 4438 کیلومترمربع، معادل 20 درصد کل مساحت استان، را شامل میشود. این تحقیق به بررسی خصوصیات فیزیکی، مکانیکی و شیمیایی، اشکال فرسایش و شدت رسوبزایی واحدهای مارنی استان زنجان پرداخته است. بدین منظور با گروهبندی و تلفیق نقشههای شیب، اقلیم و واحدهای مارنی سازندهای زمین شناسی در محیط نرم افزار ArcGIS9.3 اقدام به تعریف واحدهای کاری به تعداد 24 واحد گردید. برای تجزیه و تحلیل خصوصیات فیزیکی و شیمیایی واحدهای مارنی، نمونه برداری از مواد مارنی واحدهای مارنی در دو عمق 10-0 و 30-0 سانتیمتری به تعداد 120 نمونه انجام شد. دادههای بدست آمده با استفاده از برنامه آماری SAS و SPSS و روش آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی، روش تجزیه و تحلیل مدلهای خطی (GLM Model)، آزمون F و روش مقایسه مقادیر میانگین دانکن، آزمون t، تجزیه و تحلیل عاملی، رگرسیون چند متغیره و آنالیز خوشهای مورد ارزیابی قرار گرفت. بررسی خصوصیات فیزیکی، مکانیکی وشیمیایی واحدهای کاری مارنی در دو عمق 10-0 و 30-0 سانتیمتری به روش آزمون t نشان داد که واحدهای کاری مارنی در دو عمق فوق در اکثر متغیرهای فیزیکی، مکانیکی وشیمیایی دارای ضریب همبستگی بالا بوده و در متغیرهای سیلت(Silt)، ظرفیت تبادل کاتیونی(C.E.C)، درصد مواد آلی(O.C)، درصد مواد خنثی شونده(درصد آهک) (TNV)، مقدار سدیم محلول (NaSol)، نسبت جذب سدیم(SAR)، مقدار کلر(Cl)، سولفات(SO4) و حد روانی(LL) دارای اختلاف معنیدار میباشند.اشکال فرسایشی مارنهای استان زنجان شامل فرسایشقطراتباران، فرسایش سطحی، شیاری، خندقی، فرسایشتونلی، فرسایشهزار درهای و فرسایش تودهای می-شود و اشکال فرسایش غالب در آنها فرسایش سطحی یا ورقهای، شیاری و آبراههای میباشد. بر اساس نتیجه بدست آمده از آزمون t ، آزمون F و آزمون دانکن متغیرهای درصد مواد آلی(OC)، نسبت جذب سدیم(SAR)، حد روانی(LL) و شاخص خمیری(PI) در هردو نوع فرسایش ورقهای و شیاری دارای اختلاف معنی دار است. کلمات کلیدی: واحد مارن، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی، فرسایش، زنجان