بررسی میزان کارآیی علف کش پروپیزامید و اتوفوموزیت در کنترل علف های هرز چغندرقند

به منظور بررسی کارایی دو علف کش پروپیزامید (با نام تجاریSes out) و اتوفومزیت (با نام تجاری Stemat) در کنترل علف های هرز مزارع چغندرقند و تاثیر باقی مانده آنها بر محصول بعدی، آزمایشی در سالهای 1394 و 1395 در چهار منطقه کرج، ارومیه، مشهد و همدان در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 18 تیمار و چهار تکرار اجرا شد. عوامل مورد بررسی در آزمایش عبارت بودند از: کاربرد منفرد پروپیزامید Ses out, SC500) (در دوزهای 2، 2/5 و 3 لیتر در هکتار از ماده تجاری)، کاربرد منفرد اتوفومزیت (Stemat, SC500) (در دوزهای 1/5 ، 2 و 2/5 لیتر در هکتار از ماده تجاری) و اختلاط آنها با علف کش های فن مدیفام+دس-مدیفام+اتوفومزیت (بتانال پراگرس ااف) و هالوکسی فوب آر- متیل(گالانت سوپر) (در دوزهای توصیه شده و 25 درصد کمتر از مقدار توصیه شده برای هر علف کش) که به همراه چهار شاهد (کاربرد منفرد بتانال پراگرس ااف و گالانت سوپر در دوز توصیه شده و وجین و عدم وجین علف های هرز) مورد ارزیابی قرار گرفتند. زمان سمپاشی مرحله 2 تا 4 برگی چغندرقند و قبل از اتصال سس به چغندرقند و زمان ارزیابی تیمارهای آزمایشی 15، 30 و 60 روز بعد از سمپاشی بود. ارزیابی ها شامل: ارزیابی چشمی و وزن خشک برای سس و فراوانی و وزن خشک سایر علف های هرز و عملکرد چغندرقند بود. نتایج بررسی های انجام شده در مناطق مختلف به شرح زیر بود: همدان اجرای آزمایش در این منطقه با 3 تکرار انجام شد. نتایج این آزمایش نشان داد بیشترین اثر بخشی تیمارهای کاربرد منفرد علف کش در تیمار اتوفومزیت 2/5 لیتر با 91/5 درصد و در تیمارهای اختلاط علف کش اتوفومزیت 2 لیتر با 1 لیتر سوپرگالانت و حذف پهن برگ ها در کرت ها بود که توانست 142/6 درصد عملکرد را نسبت به شاهد قسمت سمپاشی نشده افزایش دهد. همین نتیجه در درصد کاهش وزن خشک علف های هرز ( به جز سس) نیز با 69 و 100 درصد حاصل شد. در رابطه با سس در مقایسه چشمی آلودگی کرت ها ملاحظه شد اتوفومزیت با میزان های 1/5 و 2 لیتر همراه با سوپرگالانت و حذف پهن برگ ها بیش از 90 درصد آلودگی به سس را کاهش می دهد و کاربرد انفرادی این علف کش در بالاترین میزان نسبت به علف کش پروپیزامید در بالاترین مصرف توانست 10 درصد آلودگی را بیشتر کاهش دهد. بررسی باقی مانده علف کش در محصول بعدی، گندم در پاییز و ذرت در بهار حاکی از عدم تفاوت معنی دار کرتهای آزمایشی با شاهد بود. در طول دوره رشد گندم و ذرت، درصد جوانه زنی و سطح سبز آنها تفاوت معنی داری با شاهد نداشت. در ارزیابی چشمی ساختار مورفولوژی گیاه، علایم دایمی مثل زردی برگها و دفورمه شدن برگ و ساقه مشاهده نشد و زیست توده کل گیاه و عملکرد محصول تفاوت معنی داری نشان نداد. ارومیه نتایج آزمایش ارزیابی چشمی نشان داد 15 و 30 روز پس ازسمپاشی بیشترین خسارت به سس در تیمارهای پروپیزامید با دوز 2/5 و 3 لیتر در هکتار و همچنین اختلاط پروپیزامید (2/5 لیتر در هکتار) و بتانال پروگرس ااف (3 لیتر در هکتار) بدست آمد. بیشترین وزن خشک سس نیز متعلق به کاربرد منفرد بتانال پروگرس ااف (50/6 گرم در مترمربع) و گالانت سوپر ( 49/7گرم در مترمربع) بود که ناشی از عدم تاثیر این علف کش ها بر سس است. نتایج این بررسی نشان د اد علف کش پروپیزامید با دوز 3 لیتر در هکتار باعث 30 درصد افزایش عملکرد ریشه شد. در عین حال، برای کنترل وزن خشک کل علف های هرز اختلاط این علف کش با بتانال پروگرس ااف قابل توصیه است و عملکرد ریشه چغندرقند 77 درصد افزایش یافت. نتایج تاثیر باقی مانده علف کش های پروپیزامید و اتوفومزیت بر محصول بعدی (گندم و کلزا) نشان داد این علف کش ها هیچ اثر سویی بر سطح سبز و زیست توده گندم و کلزا نداشت، به طوری که این دو صفت تفاوت معنی داری با شاهد نداشتند.مشهد بر اساس نتایج آزمایش در این منطقه تاثیر علف کش های مختلف بر کاهش تراکم و وزن خشک علف های هرز غالب مزرعه (تاج خروس و سلمه) و کل علف های هرز (به همراه تاجریزی سیاه و تاتوره) در مقایسه با شاهد بدون سمپاشی 30 روز پس از سمپاشی معنی دار بود. نتایج آزمایش نشان داد که اختلاط علف کش های اتوفوموزیت (2 لیتر در هکتار)+ بتانال (3 لیتر در هکتار) و اتوفوموزیت (1/5 لیتر در هکتار)+ بتانال (2/25 لیتر در هکتار)، پروپیزامید (2/5 لیتر در هکتار)، پروپیزامید (2/5 لیتر در هکتار)+ بتانال (3 لیتر در هکتار) بیشترین کارآیی را در کنترل علف هرز سس از خود نشان دادند. تمامی تیمارهای علف کش باعث کاهش معنی دار تراکم و وزن خشک علف های هرز تاج خروس، سلمه، خرفه و سایر گونه های علف هرز شدند. نتایج بررسی باقی مانده علف کش بر محصول بعدی به دلیل بد سبزی مزرعه در این منطقه قابل اطمینان نبود. کرج نتایج آزمایش در این منطقه حاکی از تاثیر معنی دار تیمارهای علف کش و اختلاط آنها بر تمامی صفات مورد بررسی در این آزمایش (از جمله وزن تر و خشک سس، ارزیابی چشمی آلودگی، وزن خشک کل (سس و سایر علف های هرز) و در نهایت عملکرد ریشه چغندرقند بود. کمترین وزن سس، از کاربرد علف کش پروپیزامید (با دوز 3 لیتر در هکتار با میانگین 99/9 درصد کاهش نسبت به شاهد) و دوز توصیه شده (2/5لیتر از ماده تجاری) بدست آمد. همچنین بیشترین درصد کاهش تراکم مجموع علف های هرز مشترکا (97/5) درصد و کمترین وزن خشک مجموع علف های هرز به میزان (99/83) و (98/27) درصد نسبت به شاهد عدم کنترل، ناشی از اختلاط علف کش های اتوفومزیت (2 لیتر)+گالانت سوپر (1 لیتر) و پروپیزامید (2/5 لیتر) + گالانت سوپر (1 لیتر) بدست آمد. علاوه بر این، این دو تیمار موجب افزایش عملکرد ریشه چغندرقند بترتیب به میزان (83/13 درصد) و (82/97 درصد)، نسبت به شاهد بدون کنترل شدند. بررسی باقی مانده علف کش ها در این منطقه و بر محصول بعدی نیز حاکی از عدم تاثیر سو بر گندم و کلزا بود. از این حیث کاربرد این علف کش ها بدون محدودیت قابل توصیه می باشد.واژه های کلیدی: انگل، سس، چغندرقند، کنترل شیمیایی، اختلاط