گزارش معرفی نخود رقم سعید (لاین FLIP 97-118C) مناسب برای کشت پاییزه- انتظاری در مناطق معتدل و سرد در شرایط دیم

امروزه به نظر اغلب صاحب نظران کشت بهاره نخود به واسطه عملکرد بسیار پایین و هزینه بالای تولید در اکثر مناطق دیم کشور غیر اقتصادی می باشد. از طرفی محققان و فعالان بخش کشاورزی با توجه به تغییرات اقلیمی و خشکسالی های اخیر به منظور استفاده بهینه از منابع آبی متوجه تغییر سیستم کشت از بهاره به پاییزه یا زمستانه شده اند. در این راستا در مدت 12 سال و با اجرای 21 پروژه تحقیقاتی سعی شد تا لاین مناسبی جهت کشت پاییزه-انتظاری نخود در مناطق مرتفع و سردسیر کشور انتخاب و معرفی گردد. لاین FLIP 97-118 از جمله لاین هایی است که در مرکز بین المللی تحقیقات کشاورزی مناطق خشک (ایکاردا ) دورگ گیری آن (x94TH12/FLIP 90-132C x S 91347) انجام شده است. این ژنوتیپ در سال 1382 در قالب آزمایش های بین المللی ارزیابی عملکرد نخود های الیت به ایران ارسال گردید. لاین مذکور از سال 1382 تا سال 1394 در آزمایش های مختلف از جمله آزمایش های بین المللی، مقدماتی، پیشرفته و سازگاری و مطالعات مربوط به مقاومت به بیماری های برق زدگی و پژمردگی فوزاریوم در ایستگاه های تحقیقاتی و همچنین در مزارع کشاورزان در طرحهای تحقیقی- ترویجی در کشت پاییزه-انتظاری مناطق آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل، کردستان، زنجان، شیروان، همدان، لرستان، ایلام، گنبد و کرمانشاه مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصل از این بررسی ها، لاین FLIP 97-118C با میانگین عملکرد 1450 کیلوگرم در هکتار، نسبت به شاهدهای جم و قزوین به ترتیب 31 و 12 درصد افزایش عملکرد داشته و سرمای 24- درجه سانتیگراد را در شرایط عدم سبز مزرعه و در شرایط سبز مزرعه نیز سرمای 14- درجه سانتیگراد (بدون پوشش برف) را در برخی سال ها که به علت شرایط آب و هوایی خاص ودر برخی مناطق اتفاق افتاده بود به خوبی تحمل نموده است. نتایج حاکی از آن بود که این لاین از ثبات و پایداری عملکرد بالاتری نسبت به ارقام شاهد برخوردار بود. در آزمایش تحقیقی- ترویجی نیز این لاین برتری محسوسی نسبت به ارقام شاهد داشت و با میانگین 1430 کیلوگرم در هکتار نسبت به شاهد با متوسط عملکرد 1278 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را تولید کرد. میزان پروتیین دانه این لاین 3/21% است که از این نظر در حد ارقام اصلاح شده دیگر نظیر جم، سارال، آزاد و عادل می باشد. وزن صد دانه بالا، ارتفاع بوته مناسب، زود پزی و رنگ مطلوب بذر امتیازات دیگر این نخود نسبت به ارقام شاهد معرفی شده می باشد. با توجه به موارد یاد شده، این لاین جهت کشت پاییزه برای مناطق معتدل و پاییزه - انتظاری برای مناطق سردسیر در شرایط دیم انتخاب و توصیه می گردد.