بررسی و آسیب شناسی ضوابط و ساختار موجود حقوق مالکیت فکری در پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی و ارایه راهکار بر اساس مطالعات تطبیقی

امروزه دارایی های فکری و ناملموس، بخش اعظمی از اموال هر نهاد تحقیقاتی را تشکیل می دهند. این نوع دارایی ها مکانیزم های حمایتی و بهره برداری کاملا متفاوتی نسبت به انواع سنتی اموال دارند. نحوه ثبت و اعمال حق مالکیت، بهره برداری، انتقال و توسعه این دارایی ها در حقوق مالکیت فکری و بواسطه مکانیزم های آن تبیین و اعمال می شود. از آنجاکه فعالیت های پژوهشی بطور غالب، منتج به تولید دارایی های فکری می-شوند، بررسی ضوابط حاکم بر این قبیل دارایی ها، امری ضروری می باشد. با این رویکرد، در تحقیق حاضر ضوابط، آسیب شناسی و راهکار نمایی در پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، به عنوان مرکز پژوهشی که بخش معظم تولیدات آن دارایی های فکری است، مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا، پس از بیان ساختار سازمانی پژوهشکده ، با هدف تبیین چگونگی تولید دارایی های فکری، شرح وظایف و زمینه های فعالیت هر یک از بخش های تحقیقاتی بررسی شده، سپس به بررسی منفرد اداره مالکیت فکری و انتقال فناوری به عنوان متولی عام امور راجع به دارایی های فکری پژوهشکده پرداخته شده است. در ادامه، انواع دارایی های فکری و مکانیزم های موجود در پژوهشکده را بررسی نموده، و سپس با استفاده از مطالعات تطبیقی به تحلیل و آسیب شناسی ساز وکار موجود پرداخته شده است. در انتها مدل مطلوب جهت مدیریت مالکیت فکری در پژوهشکده معرفی شده است. از بعد روش شناسی، مباحث نظری مبتنی بر روش اسنادی و کتابخانه ای و بنحو ترتب، بواسطه مطالعات تطبیقی و تحلیل محتوایی صورت گرفته است. در خاتمه، با تبیین هم پوشانی فعالیت برخی اداره ها و کمیته های مرتبط با امور مالکیت فکری و عدم تکافوی کیفی ضوابط و مکانیزم های موجود علیرغم کمیت آن، پیشنهاداتی همچون تصویب دستور العمل نوین مالکیت فکری ارایه شده به موجب پژوهش حاضر در هیات امنا، ادغام اداره تجاری سازی، کمیته تجاری سازی، کمیته مالکیت فکری و ارزش گذاری و اداره مالکیت فکری و انتقال فناوری در قالب یک مدیریت منسجم مالکیت فکری و انتقال فناوری با هویت پژوهشی و همچنین ضرورت تبیین و نهادینه سازی مکانیزم هایی همچون جستجوی پتنت، تحلیل پتنت و حفاظت از دارایی های فکری در پژوهشکده ارایه گردیده است.واژگان کلیدی: آسیب شناسی، پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، حقوق مالکیت فکری، تجاری سازی، انتقال فناوری، ضوابط و مقررات