بررسی خصوصیات زراعی و مقایسه عملکرد لاین های نخود پیشرفته متحمل به سرما در کشت پاییزه در مناطق سرد دیم

کشت پاییزه نخود به لحاظ افزایش راندمان بهره روی مصرف آب، ضمن کاهش تنش خشکی آخر فصل موجب افزایش عملکرد دانه در شرایط دیم می شود. تنش سرما از جمله عوامل محدودکننده کشت نخود در مناطق سرد کشور در کشت پاییزه می باشد. انتخاب ارقام مقاوم به تنش سرما می تواند نقشی مهم در افزایش عملکرد نخود ایفا نماید. به منظور بررسی و انتخاب لاین های پیشرفته نخود متحمل به سرما، پرمحصول و دارای سایر صفات مطلوب در شرایط آب و هوایی سرد کشور، در کشت پاییزه، این تحقیق با 9 لاین، رقم آزاد، رقم سارال و رقم شاهد محلی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در ایستگاههای تحقیقات کشاورزی اکباتان همدان، مراغه، ارومیه و سارال کردستان در شرایط دیم در سال زراعی 94-1393 اجرا گردید. هر لاین در 4 خط 4 متری با فاصله خطوط30 سانتیمتر کشت شدند. در طول دوران رشد و نمو علاوه بر کنترل علف هرز از صفات مورد نظر مانند درصد سبز محصول ، تعداد روزها تا 50% گلدهی، تعداد روزها تا 50% غلاف دهی، رسیدن کامل، تیپ بوته، ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد شاخه ثانویه در بوته، مقاومت به بیماری برق زدگی و وزن صددانه یادداشت برداری گردیدند. میزان مقاومت به سرما لاین ها نیز بعد از هر سرمای شدید در زمستان یادداشت برداری شد. نتایج تجزیه مرکب در سه منطقه همدان، مراغه و ارومیه نشان داد که ژنوتیپ ها با احتمال 99 درصد از نظر صفات تعداد روزها تا 50 درصد گل دهی، ارتفاع بوته و وزن صد دانه اختلاف معنی دار آماری داشتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که با احتمال 90 درصد بین لاین ها از نظر عملکرد و تحمل به سرما اختلاف معنی دار آماری وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که از نظر عملکرد و وزن صد دانه، لاین DARI/HAM(06/07)-6 شاخص ترین لاین محسوب گردید.واژه های کلیدی : عملکرد دانه، متحمل به سرما و نخود (Cicer arietinum L.)