ارزیابی اثر محلول پاشی کیتوسان و سالیسیلیک اسید در کاهش شدت آلودگی دو بیماری مهم ویروسی خیار

ویروس های بیماریزای گیاهی از اهمیت ویژه ای در کاهش تولید محصولات زراعی و باغی برخوردار می باشند. تاکنون روش مبارزه مستقیم با این عوامل بدلیل ویژگی های منحصر به فرد آنها موجود نمی باشد. یکی از راهکارهای ممکن در مدیریت این عوامل بیماریزا بالابردن توان دفاعی گیاه و به تعبیر دیگر تقویت سیستم مقاومت گیاه در برابر آنها می باشد. در این پروژه کاهش شدت آلودگی به بیماری ویروس موزاییک خیار‭(CMV) ‬در اثر محلول پاشی ترکیباتی همچون سالیسیلیک اسید و کیتوسان به عنوان تقویت کننده های سیستم مقاومت (الیسیتور) روی گیاه خیار ‭(Cucumis sativus) ‬مورد ارزیابی قرار گرفت. بررسیصهای انجام شده شامل ارزیابی تیمارهای سالیسیلیک اسید با غلظت ‮‭210‬‭ppm‬، کیتوسان با غلظت ‮‭1500‬‭ppm ‬و تیمار هردو ترکیب در بروز لکه های موضعی روی گیاه محک سلمه قرمز ‭(Chenopodium amaranticolor) ‬مایه زنی شده در مرحله 4 تا 6 برگی و گیاه خیار از مجموعه کلون محلی، مایه زنی شده به ویروس ‭CMV ‬در مرحله 2 تا 4 برگ اصلی در شرایط گلخانه تحقیقاتی و در گلخانه تکثیری بوده است. اسپری الیسیتورها تنها طی یک مرحله و ‮‭24‬ ساعت قبل از مایه زنی مکانیکی به ویروس در گیاهان بوده است. نتایج حاصله از اعمال تیمارها روی گیاه محک سلمه قرمز نشان داد که تعداد لکه در سانتیمتر مربع سطح برگ، تیمار کیتوسان و تیمار سالیسیلیکصاسید به همراه کیتوسان به ترتیب با میانگین ‮‭0/158‬ و ‮‭0/157‬ لکه در واحد سطح کمترین مقادیر را به خود اختصاص داده و بدنبال آنها تیمار سالیسیلیک اسید با مقدار ‮‭0/373‬ لکه در واحد سطح برگ قرار گرفت. نتیجه کاربرد تیمارها روی قطر لکه های ایجاد شده در گیاه محک نیز در سطح یک درصد معنی دار بوده است. بطوری که محلول پاشی با تیمار سالیسیلیک اسید و تیمار سالیسیلیک اسید به همراه کیتوزان به ترتیب با میانگین قطر لکه ایجاد شده ‮‭376/5‬ و ‮‭317/5‬ میکرون در جایگاه کمترین قطر لکه جای گرفتند. نتیجه محلول پاشی تیمارها روی خیار در شرایط گلخانه تحقیقاتی نشان دادند که شدت علایم ظاهر شده در تیمار کیتوسان به همراه سالیسیلیک اسید مقدار ‮‭38/4‬ درصد نسبت به شاهد مثبت کاهش داشته است. همچنین در شرایط خیار گلخانه ای تکثیری کاربرد توام سالیسیلیک اسید به همراه کیتوسان توانست به میزان ‮‭36/9‬ درصد نسبت به شاهد مثبت از شدت آلودگی بکاهد. واژه های کلیدی: ویروس، الیسیتور، کنترل، خراسان رضوی