بررسی تاثیر خشکسالی برویژگی های اکولوژیایی و کیفیت آب دریاچه سد درودزن

دریاچه ی سد درودزن تامین کننده ی آب آشامیدنی شیراز و مهم ترین ذخیره گاه آب رودخانه ی کر است که افزون بر مواد حاصل از فرسایش خاک، مواد خروجی کشاورزی در زمین های بالادست نیز هر ساله به دریاچه آورده می شود. در این طرح عوامل فیزیوگرافی، فیزیکی و شیمیایی مهم آب، و عوامل زیستی دریاچه از آذر ‮‭1389‬ تا شهریور ‮‭1390‬ به صورت فصلی نمونه برداری و سنجیده شده است. میانگین سالانه ی دمای آب‬، پی اچ ‮‭8.2‬‬، اکسیژن محلول ‮‭7.6‬ میلیگرم بر لیتر، یون آمونیوم ‮‭0.05‬ میلیگرم بر لیتر، یون نیتریت ‮‭0.004‬ میلیگرم بر لیتر، یون نیترات ‮‭0.44‬ میلیگرم بر لیتر، یون فسفات 0.02 میلیگرم بر لیتر، یون سیلیکات ‮‭7‬ میلیگرم بر لیتر، اکسیژن خواهی بیوشیمیایی 2.29 میلیگرم بر لیتر، اکسیژن خواهی شیمیایی ‮‭24.49‬ گرم بر لیتر، هدایت الکتریکی‬، کل جامدهای محلول ‮‭457.67 میلیگرم بر لیتر، سختی کلسیم ‮‭61.30‬ میلیگرم بر لیتر، و سختی منیزیم 20.23 میلیگرم بر لیتر بود. اجزای زنده ی اکوسیستم شامل گونه های ماهی ها، راسته ها و خانواده های بی مهرگان کف زی، پلانکتون های جانوری، و پلانکتون های گیاهی شناسایی شد. بی مهرگان کف زی از انواع نماتودها و کم تاران، شکم پایان، دوکفه یی ها، و لارو حشرات ‬بودند. بیش ترین بی مهرگان لاروهای دوبالان، نرم تنان، و نماتودها بودند. گروه غالب زوپلانکتون ها ‭Bosmina ‬بود. در رده ی بعدی سرده های ‭Daphnia ‬و ‭Cyclops ‬از سخت پوستان بودند. از روتیفرهای دریاچه سرده ی ‭Trichocerca ‬تراکم بیش تری از ‭Lecanae ‬داشت‭. Bosmina ‬بیش ترین فراوانی را در تابستان و ‭Daphnia ‬بیش ترین فراوانی را در بهار نشان داد‭. Trichocerca ‬نیز بیش ترین تراکم را در تابستان داشت و فراوانی ‭Lecanae ‬در پاییز و زمستان بود. بیش ترین تنوع جنس های فیتوپلانکتونی در تابستان و کمترین آن در زمستان بود. مجموعا ‮‭41‬ سرده از 8 شاخه ی جلبکی در دریاچه ی سد درودزن یافته شد. شاخه ی غالب جلبک های سبز کلروفایتا، و جنس غالب این شاخه نیز پدیاستروم بود. ریزجلبک غالب در بهار داینوبریون (کریزوفایتا)، و در تابستان سیلیندروسپرموم (سیانوفایتا) و میکروسیستیس (سیانوفایتا) بودند. میکروسیستیس در پاییز و سراتیوم (داینوفایتا) در زمستان ریزجلبک های غالب بودند. سراتیوم در تمام فصل ها در بیش تر ایستگاه های نمونه برداری دیده شد و بیش ترین تراکم را در مقایسه با سرده های دیگر همین شاخه داشت. جنس غالب دیاتومه فراجیلاریا بود. ماهی ها شامل شاه کولی جنوبی ‭Alburnus mossulensis‬، سیاهماهی فلسدرشت ‭Capoeta aculeate‬، سیاه ماهی فلس ریز ‭Capoeta damascina‬، ح مری ‭Carasobarbus luteus‬، کاراس ‭Carassius gibelio‬، کپور معمولی ‭Cyprinus carpio‬، و کپور نقره یی ‭Hypophthalmichthys molitrix ‬بود. بخش های اصلی دریاچه ترکیب های کاملا متفاوتی از تجمع ماهی ها را نشان داد. فراگیر بودن سخت پوست انگل بیرونی لرنه آ در ماهیان دریاچه از دیگر یافته های این پژوهش است. این نتایج برای بررسی های آینده همچون مقیاس پایه یی ثبت شرایط خشک سالی خواهد بود.

Keywords:

لیمنولوژی , درودزن , سد , ماهی , پلانکتون