تولید هسته های اولیه عاری از بیماری های مهم در برخی ارقام نارنگی

دستیابی به روش های کشت درون شیشه ای مرکبات، اولین قدم در بکارگیری تکنولوژی های زیستی برای عاری سازی این گیاهان از عوامل بیماری زا می باشد. در این راستا پژوهشی روی نارنگی پیج ‭[(Citrus reticulata ‬ا‭C.paradise)‬ا‭C. reticulata]‬و انشو ‭(C. Unshu) ‬در موسسه تحقیقات مرکبات کشور انجام شد.به منظور تولید و استقرار پایه های ترویرسیترنج ‭(Citrus Sinensis‬ا‭Poncirus trifoliate) ‬در شرایط ‭In vitro‬، در آزمایش اول اثرات نوع محیط کشت ‭[MS‬، ‮‭2/1‬‭MS‬، ‭AS Agar with Sucrose (AS)‬و ‭Agar (A)] ‬روی صفاتی همچون درصد آلودگی و جوانه زنی بذر مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج آزمایش بیان گر آن بود که بیشترین و کمترین میزان آلودگی با میانگین ‮‭22/667‬ و 8 درصد بود که به ترتیب در تیمار محیطی‭MS ‬و ‭A ‬ثبت گردید. بر اساس داده های حاصل، بیشترین درصد جوانه زنی بذر نیز ‮‭75/31‬ درصد بوده که در محیط کشت ‭A ‬حاصل شد (‮‭05.0‬ ‭P). ‬در آزمایش دوم (پیوند نوک شاخساره در شرایط ‭In vitro)‬، اثر نوع محیط کشت مایع‭[MS‬، ‮‭2/1‬‭MS‬، ‭Strile Water with Sucrose (WSS)‬و ‭(WS)Strile Water] ‬روی شاخص هایی همچون درصد آلودگی و گیرایی پیوند بررسی شد.نتایج آزمایش دوم نشان داد که کمترین میزان آلودگی (‮‭2/59‬ درصد) در تیمار محیطی ‭WS ‬مشاهده گردید، این در حالی است که بیشترین میانگین گیرایی پیوند ‮‭19/5‬ درصد بود که در محیط کشت مایع ‭WSS ‬ثبت شد (‮‭05.0‬ ‭P).‬در مرحله سازگاریگیاهچهصهای حاصل از تکنیک ‭STG ‬به شرایط بیرون (آزمایش سوم)، نمونه های انتقالی در تیمار پیوندمجاورتی ‭(Inarching) ‬نسبت به دو تیمار پیوند اسکنه و انتقال مستقیم به گلدان (حاوی ترکیب خاکی استریل با اتوکلاو)، از نظر درصد بقا و سرعت رشد، بهترین واکنش را داشته اند.در انتها صحت تکنیک ریزپیوندی با اثبات عدم وجود عامل بیماری تریستزا و ویروییدهای مرکبات در گیاهان حاصله از مرحله سالم سازی با تکنیک ایمیونوپرینت ‭(Direct Tissue Blot Immuonoassay) ‬جهت ردیابی عامل بیماری تریستزا و آزمون ‭Multiplex RT-PCR ‬با مخلوط پرایمرهای ویروییدهای اگزوکورتیس مرکبات ‭(Citrus exocortis viroid‬، ‭CEVd)‬، کوتولگی رازک ‭(Hop stunt viroid‬، ‭HSVd)‬، تاخوردگی برگ مرکبات ‭(Citrus bent leaf viroid‬، ‭CBLVd) ‬و کوتولگی مرکبات ‭(Citrus dwarfing viroid‬، ‭CDVd) ‬تایید شد. کلمات کلیدی: مرکبات، ویروس، ریز پیوندی نوک شاخساره، کشت درون شیشه ای.