بررسی سازگاری و عملکرد پروونانس های گونه های صنعتی اکالیپتوس در نواحی مختلف اکولوژیکی ایران (فاز دوم)- مطالعات استان فارس

هدف از اجرای طرح معرفی گونه ها و پروونانسهای سازگار، سریع الرشد و صنعتی اکالیپتوس جهت کاشت در اراضی کم بازده و جنگلکاری های منطقه نورآباد ممسنی فارس و جمع آوری اطلاعات در مورد فنولوژی آنها می باشد. در این آزمایش تعداد ‮‭15‬ گونه و پروونانس اکالیپتوس با مبدا بذر داخلی و خارجی در دو سال متوالی ‮‭1386‬ و ‮‭1387‬ در ایستگاه تحقیقات زیتون قایمیه نورآباد ممسنی استان فارس در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار کشت شدند، که به شرح زیر می باشند: ‮‭20581‬ ‭E. camaldulensis ig. 'camaltereti ‬،‮‭20709‬ ‭E. camaldulensis var. camaldulensis ‬،‮‭11340‬ ‭ E. camaldulensis var. camaldulensis ‬،‮‭15023‬ ‭E. camaldulensis var. subcinerea ‬،‮‭15195‬ ‭ E. camaldulensis var. subcinerea ‬،‮‭15272‬ ‭E. camaldulensis ‬‮‭41‬‭-ch‬، ‭E. camaldulensis ‬‮‭41‬‭-zh‬، ‭ E. globulus ssp. bicostata ‬،‮‭16731‬ ‭E. globulus ssp. bicostata ‬،‮‭19493‬ ‭E. globulus ssp. Maidenii ‬،‮‭20230‬ ‭E. globulus ssp. maidenii ‬‮‭300‬‭-sh‬، ‭E. nobilis ‬،‮‭19805‬ ‭E. rubida ‬‮‭166‬‭-sh‬، ‭E. saligna ‬،‮‭18241‬ ‭E. saligna. ‬پارامترهای مورد اندازه گیری سالیانه شامل زنده مانی (دو بار در سال، پایان دوره گرما و پایان دوره سرما)، ارتفاع، قطر (فقط در پایان فصل رویش) و فنولوژه بوده است. قبل از شروع آزمایش خصوصیات کامل فیزیکی و شیمیایی خاک، خصوصیات کامل آب و هوایی در یک دوره حد اقل ‮‭17‬ ساله و همزمان با دوره آزمایش، خصوصیات جغرافیایی محل آزمایش و پوشش گیاهی همراه و کف محل اجرای آزمایش بررسی و مشخص شد. فاصله کاشت 3 ا 3 متر در نظر گرفته شد. تعداد پایه های در هر واحد آزمایشی در گونه های مختلف، متفاوت و از 8 تا ‮‭49‬ متغیر بود. داده ها با استفاده از روش آماری تجزیه واریانس و آزمون دانکن و بکارگیری نرم افزار ‭SAS ‬و ‭SPSS ‬مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر سال ها و تیمارها بر سه صفت اندازه گیری شده در سطح ‮‭95‬ و ‮‭99‬ درصد معنی دار است. چهار گونه شامل: ‮‭19805‬ ‭E. camaldulensis var. camaldulensis ‬‮‭11340‬، ‭E. globulus ssp. bicostata ‬‮‭19493‬، ‭E. nobilis ‬و ‮‭18241‬ ‭E. saligna ‬به علت خشک شدن کامل در هنگام تجزیه و تحلیل داده ها، از چرخه مقایسه با سایر گونه ها حذف شدند و به طورکلی جزو گونه های ناموفق به حساب آمدند. بیشترین درصد زنده مانی به ‮‭15195‬ ‭E. camaldulensis var. subcinerea ‬و ‮‭15272‬ ‭E. camaldulensis var. subcinerea (‬به ترتیب ‮‭99/1‬ و ‮‭98‬ درصد) و کمترین درصد زنده مانی به ‮‭41‬‭-ch E. camaldulensis ‬تعلق گرفت (دو درصد). هشت گونه باقی مانده با اختلاف معنی دار نسبت به هم، در رتبه های بعدی قرار داشتند. بیشترین مقدار قطر یقه به ‭E. camaldulensis ‬‮‭41‬‭-ch‬، ‭E. globulus ssp. maidenii ‬‮‭300‬‭-sh ‬و ‮‭20230‬ ‭E. globulus ssp. maidenii (‬به ترتیب 3/،‮‭9/4 9‬ و ‮‭9/4‬ سانتیمتر) و کمترین آن به ‮‭4/3‬) ‮‭20709‬ ‭E. camaldulensis ig. 'camaltereti ‬سانتیمتر) تعلق گرفت. هفت گونه باقی مانده با اختلاف معنی دار نسبت به هم، در رتبه های بعدی قرار داشتند. بیشترین ارتفاع به ‮‭3/713‬) ‮‭20230‬ ‭E. globulus ssp. maidenii ‬سانتیمتر) و کمترین ارتفاع به ‮‭5/30‬) ‮‭20709‬ ‭E. camaldulensis ig. 'camaltereti ‬سانتیمتر) تعلق گرفت. نه گونه باقی مانده با اختلاف معنی دار نسبت به هم، در رتبه های بعدی قرار داشتند. بجز میانگین زنده مانی که در سال ‮‭1390‬ (‮‭25/5‬ درصد) به صورت معنی داری بیش از دو سال بعدی بود (به ترتیب ‮‭20/4‬ و ‮‭20/1‬)، میانگین قطر یقه و ارتفاع کل در دو سال ‮‭1391‬ و ‮‭1392‬ به صورت معنی داری بیش از سال ‮‭1390‬ بود. واژه های کلیدی: فنولوژی، زنده مانی، قطر، ارتفاع، خاک، کیفیت، تاج پوشش