تجزیه ژنتیکی زنده مانی بره های لری بختیاری تا سن شیرگیری برای کروموزوم های اتوزومی و جنسی

در این پژوهش از رکوردهاینسبت زنده مانی و طول عمر تعداد ‮‭8793‬ راس بره، حاصل از ‮‭320‬ راس قوچ و ‮‭2349‬ راس میش، مربوط به گله ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد گوسفند لری بختیاری (ایستگاه شولی) واقع در شهرکرد، جمع آوری شده طی سال های ‮‭1368‬ تا ‮‭1393‬ استفاده گردید.داده ها با استفاده از مدل خطی حاویاثر عوامل ثابت سال و ماه تولد بره، جنس بره، نوع تولد، سن مادر و متغیرهای کمکی وزن تولد بره به صورت درجه دوم و وزن بدن مادر به صورت خطی و اثرات تصادفی ژنتیکی افزایشی مستقیم (به تفکیک اتوزومی ووابسته به جنس)، ژنتیکی افزایشی مادری و باقی مانده تجزیه شدند. پارامترهای ژنتیکی و ارزش های اصلاحی صفات با استفاده از روش حداکثر درست نمایی محدود شده برآورد گردیدند.نتایج نشان داد که میانگین کل نسبت زنده مانی تجمعی و طول عمر بره ها از تولد تا سن یک سالگی به ترتیب ‮‭80/85‬ درصد و ‮‭295/87‬ روزبودند. اثر عوامل ثابت سال و ماه تولد، جنس بره و متغیرهای کمکی وزن تولد بره ها و وزن بدن مادربر نسبت زنده مانی و طول عمر بره هامعنی دار (‮‭0/05‬‭P<) ‬ولی اثر عوامل سن مادر و نوع تولد غیر معنی دار (‮‭0/05‬‭P> ) ‬بودند. برآورد وراثت پذیری اتوزومی (‮‭0/01‬ تا ‮‭0/08‬)، وابسته به جنس (‮‭0/01‬ تا ‮‭0/02‬) و مادری (‮‭0/01‬ تا ‮‭0/03‬) نسبت زنده مانی و طول عمر بره ها در حد پایین بودند. همبستگی های ژنتیکی اتوزومی، وابسته به جنس و مادری برای نسبت زنده مانی و طول عمر بره ها در سنین مختلف در حد بالا بودند. میانگین ارزش های اصلاحی اتوزومی و وابسته به جنس بزرگ تر از صفر و با افزایش سن بره ها روند صعودی داشتند. ضرایب همبستگی پیرسون و رتبه ای، بین ارزش های اصلاحی اتوزومی و وابسته به جنس برای نسبت زنده مانی در سنین مختلف به ترتیب (‮‭0/20‬ تا ‮‭0/54‬) و (‮‭0/18‬ تا ‮‭0/53‬) و برای طول عمر بره ها به ترتیب (‮‭0/08‬ تا ‮‭0/46‬) و (‮‭0/11‬ تا ‮‭0/43‬) برآورد شدند. بنابراین، به منظور بهبودزنده مانیو طول عمر بره ها ابتدا بایستی شرایط محیطی را بهبود بخشید و بر اساس پارامترهای ژنتیکی برآورد شده میزان پاسخ به انتخاب آهسته بوده، ولیتجزیه زنده مانی و طول عمر بره ها با استفاده از مدل های خطی که قادر به تفکیک تنوع ژنتیکی افزایشی و ارزش های اصلاحی کروموزوم های اتوزومی و جنسی باشند، می تواند انتخاب ژنتیکی موثر تری برای بهبود زنده مانی و طول عمر بره ها ایجاد نماید. کلید واژه ها:زنده مانی و طول عمر، کروموزوم های اتوزومی و جنسی، بره های لری بختیاری.