واسنجی مدل تجربی ‭FSM ‬از طریق بررسی رسوب مخازن بندهای کوچک در غرب و شمال غرب ایران

فرسایش یکی از مهم ترین پدیده های تاثیرگذار در تغییرات مورفولوژی سطح زمین می باشد. برای مطالعه فرسایش خاک با استفاده از مدل تجربی ‭FSM‬، تعداد 7 حوزه آبخیز کوچک در استان فارس انتخاب شد. در خروجی این حوضه ها بندهای خاکی و سنگی، ملاتی احداث شده است. این بندها سرریز نداشته و زمان ساخت اکثر آن ها نزدیک به ‮‭10‬ سال است. با استفاده از عملیات نقشه برداری دقیق، مقدار رسوبات ته نشین شده در مخازن آن ها بدست آمد. وزن مخصوص ظاهری رسوبات با عملیات صحرایی، تعیین و حجم رسوبات با درنظر گرفتن سال های رسوب گیری به وزن تبدیل شد. با استفاده از مدل ‭FSM ‬نرخ فرسایش پذیری حوضه ها تعیین شد. مقایسه توصیفی نتایج نشان می دهد که متوسط مقادیر برآوردی با اندازه گیری در پنج زیرحوضه به هم نزدیک بوده و حدود ‮‭0/98‬ تن در هکتار در سال با یکدیگر اختلاف دارد که این اختلاف در مقیاس طرح های آبخیزداری قابل چشم پوشی است. نتایج درصد خطای نسبی برآوردهای مدل ‭FSM ‬در هر یک از حوضه ها نشان می دهد که برآوردها در خاوران، کلستان، پیست اسکی سپیدان و چهل چشمه ایده آل بوده و با رسوب مشاهده ای بندها مطابقت دارند. همچنین برآوردهای زیرحوضه 1 غرب شیراز و 2 غرب شیراز بیش برآورد بوده و مقدار برآورد زیرحوضه 3 شیراز حاکی از کم برآورد بودن آن دارد. نتایج آنالیز آماری مقایسه مقادیر رسوب دهی واقعی حوزه های آبخیز با مقادیر برآورد شده به وسیله مدل، با استفاده از روش آماری ‭t ‬زوجی، نشان می دهد که اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد (‮‭179.0‬‭=.sig)‬، بین این مقادیر وجود ندارد و بنابراین می توان نتایج برآورد این مدل را پذیرفت. واژه های کلیدی: حوزه آبخیز، مدل ‭FSM‬، رسوب مخازن بندهای کوتاه و استان فارس.