مدیریت تلفیقی زنجره مو ‭(Psalmocharias alhageos (Hom.: Cicadidae‬

زنجره مو، ‭(Hemiptera: Cicadidae) Kol Psalmocharias alhageus‬، از دیرباز در ایران شیوع داشته است و در حال حاضر در بسیاری از مناطق موکاری به صورت آفت مهم مو درآمده و تقریبا در سراسر کشور پراکنده بوده و خسارت آن فوق العاده زیاد بوده و در برخی از مناطق موکاری به ‮‭40‬ تا ‮‭50‬ درصد می رسد. خسارت این آفت از طریق پوره ها با مکیدن شیره گیاهی در منطقه ریشه و همچنین حشرات ماده بالغ با ایجاد شکاف و تخمریزی در داخل شاخه های یکساله و به ندرت دو ساله صورت می گیرد. شرایط خاص بیولوژی این آفت نیز مبارزه با آن را بسیار سخت نموده است و سموم رایج از قبیل دیازینون کارایی چندانی نداشته است. بررسی بیواکولوژی زنجره و مطالعه تاثیر ترکیبات مختلف شامل غلظتهای مختلف حشره کشهای ایمیداکلوپرید، تیامتوکسام، فیپرونیل و خاک دیاتومه با کاربرد از طریق خاک و نیز تاثیر ترکیب کایولین و روش اختلال صوتی در ممانعت از تخمگذاری زنجره روی شاخه های مو، در طی سالهای ‮‭1389‬ الی ‮‭1393‬ در استانهای قم، مرکزی، همدان، لرستان و اصفهان انجام شد. براساس نتایج بدست آمده، زنجره مو هر چهار سال قادر به ایجاد یک نسل می باشد. اولین تاریخ خروج پوره های بالغ از خاک در منطقه همدان نیمه اول مرداد ماه (روز درجه رشد انگور حدود ‮‭408‬ درجه سلسیوس) و پرواز زنجره های بالغ از اواخر خرداد شروع و تا اواخر مرداد ماه ادامه داشت. طول دوره تفریخ تخم ها حدود یک ماه و اوج خروج پوره ها از خاک اوایل مرداد ماه (روز درجه رشد انگور حدود ‮‭1342‬ درجه سلسیوس و دمای هوا و دمای عمق ‮‭30‬ سانتیمتری خاک در حدود بیشترین میزان یعنی ‮‭34‬ درجه سلسیوس) تعیین گردید. اوج خروج پوره ها از خاک دارای رابطه مستقیم با میزان تبخیر و رابطه معکوس با درصد رطوبت نسبی هوا بود. باغات با بافت خاک نسبتا سبک دارای آلودگی کمتری نسبت به باغات با بافت خاک نسبتا سنگین بودند. مطالعات انجام شده کارایی حشره کشها روی پوره آفت نشان داد که جهت مبارزه با پوره ها، دیازینون کارایی مطلوبی نداشته و در بین ترکیبات، حشره کش های ایمیداکلوپراید (کنفیدور) با غلظت های ‮‭15‬ تا ‮‭20‬ میلی لیتر به ازا هر درخت و تیامتوکسام (آکتارا) با غلظت ‮‭20‬ گرم و فیپرونیل به مقدار ‮‭50‬ گرم به ازا هر درخت بیشترین کارایی را در کاهش خسارت آفت دارند. نتایج بدست آمده از انجام بررسی های چهار ساله، نشان داد که تعداد پوسته های شفیرگی تشکیل شده در تیمار خاک دیاتومه کمتر بوده و هر سال درصد تاثیر آن افزایش می یابد، به طوری که درصد تاثیر در کاهش جمعیت پوره های زنجره از ‮‭23/9‬ درصد در سال ‮‭1389‬ به ‮‭43‬ درصد در سال ‮‭1392‬ افزایش یافت. بررسی روش های ممانعت از تخم گذاری حشره ماده روی شاخه های درختان میزبان، از قبیل محلول پاشی با کایولین و اختلال صوتی نشان داد که محلول پاشی با کایولین 5 درصد، آلودگی را حدود ‮‭78/7‬ درصد نسبت به شاهد کاهش می دهد، بطوریکه میانگین درصد آلودگی شاخه های درختان از ‮‭4/75‬ در شاهد به ‮‭1/01‬ در سه مرحله محلول پاشی با کایولین 5 درصد کاهش یافت. همچنین کاربرد کایولین موجب ‮‭73‬ درصد بازدارندگی تخم ریزی گردید. نتایج بررسی میزان کلروفیل برگ و فتوسنتز درختان محلول پاشی شده با کایولین حاکی از عدم تاثیر سو کایولین بر روی درختان بود. همچنین نتایج آزمایشات اختلالات صوتی نشان داد که پخش سیگنال صوتی در محدوده فرکانسی 4 تا 8 کیلوهرتز سبب ایجاد اختلال در فراخوانی جنس نر و در نتیجه کاهش میزان تخمریزی آفت روی شاخه های درختان انگور گردید. لذا جهت مبارزه با پوره آفت، استفاده از حشره کشهای ایمیداکلوپراید (کنفیدور)، تیامتوکسام (آکتارا) و گرانول فیپرونیل به صورت کاربرد درخاک پس از برداشت محصول در مناطق با برداشت زودرس (استان قم) و در سایر مناطق قبل از ظهور حشرات کامل در اواخر بهار قابل توصیه میباشد. همچنین کاربرد فرمولاسیون جدید خاک دیاتومه در خاک می تواند با ممانعت در عبور پوره های زنجره و تلفات آنها، در کاهش جمعیت آفت در خاک پای درختان انگور موثر باشد. علاوه براین، جهت ممانعت از تخمگذاری حشره ماده، سه بار محلول پاشی درختان انگور با کایولین فرآوری شده (سپیدانض ‭WP)‬، با غلظت 5 درصد، به فواصل 4 هفته، توصیه میشود. واژه های کلیدی: انگور، زنجره مو، بیواکولوژی، کنترل، مبارزه شیمیایی، ایمی داکلوپرید، تی امتوکسام، فیپرونیل، خاک دیاتومه، کایولین، اختلال صوتی