توسعه و تکمیل مجموعه گیاهان دارویی و آفت کش (سمی) هرباریوم وزارت جهاد کشاورزی با هدف تهیه اطلس گیاهان دارویی ایران

استفاده از گیاهان (به خصوص گیاهان دارویی) از زمانهای گذشته در جوامع بشری دارای جایگاه خاصی بوده و امروزه نیز با توجه به دیگر کاربرد گیاهان، رو به افزایش است. گیاهان دارویی علاوه بر خواص درمانی، دارای خواص متعددی هستند که از جمله آنها می توان به خواص ضد میکروبی و یا به اصطلاح خواص آفت کشی آنها نیز اشاره کرد. همانطوری که می دانیم داشتن مجموعه های نگهداری گیاهان، به عنوان مرجع برای سایر تحقیقات ضروری به نظر می رسد. در هرباریوم وزارت جهاد کشاورزی ‭( IRAN )‬، علاوه بر مجموعه گیاهان، مجموعه ای تحت عنوان مجموعه گیاهان دارویی و آفت کش با بیش از ‮‭40‬ سال قدمت وجود دارد که از دو زیرمجموعه بذور و زیرمجموعه گیاهان دارویی و آفت کش تشکیل شده است. هدف از تهیه اطلاعات، علاوه بر سامان دهی اطلاعات گیاهان دارویی و سمی کشور به صورت مستند و بر اساس نمونه های شاهد ‭(voucher specimens)‬، تهیه سامانه اطلاعاتی جهت تسهیل امر استفاده و کاربرد گیاهان دارویی در گیاه پزشکی است. در این پروژه، ‮‭300‬ نمونه از مجموعه بذور و یا سایر اندامهای گیاهان دارویی و آفت کش موجود در هرباریوم ‭IRAN ‬مطالعه شدند. پس از بررسی مشخص گردید که این نمونه ها متعلق به ‮‭234‬ گونه، ‮‭200‬ جنس و ‮‭90‬ تیره گیاهی هستند. نمونه ها با اطلاعات تکمیلی: نام تیره، اسامی علمی شامل جنس و گونه، محل جمع آوری، جمع آوری کننده، تشخیص دهنده، نام فارسی یا محلی و قسمتهای مورد استفاده گیاه به مجموعه اضافه گردیدند و مطابق اهداف پروژه، جهت تهیه اطلس رنگی، از نمونه ها عکس تهیه شد. همچنین، در مجموعه گیاهان دارویی و آفت کش نیز، تعداد ‮‭514‬ گونه متعلق به ‮‭372‬ جنس متعلق به ‮‭101‬ تیره گیاهی با جنبه دارویی و تعداد ‮‭48‬ گونه از ‮‭34‬ جنس و 6 تیره گیاهی به عنوان گیاه آفت کش، پس از شناسایی توسط منابع معتبر به مجموعه اضافه گردیدند. اطلاعات گیاهان این دو زیرمجموعه در برنامه ‭Access ‬وارد گردید. جهت مراجعات بعدی، به هر نمونه کد هرباریومی اختصاص داده شد. واژه های کلیدی: گیاه دارویی، آفت کش، مجموعه، هرباریوم، ایران