بررسی عکس العمل ارقام مختلف گندم دیم به میزان مصرف فسفر و روش های مختلف خاک ورزی در تناوب آیش - گندم

این آزمایش به منظور بررسی عکس العمل ارقام مختلف گندم دیم به میزان های متفاوت کود فسفره در روش های مختلف خاک ورزی به صورت استریپ اسپلیت پلات (کرت های نواری خرد شده) و براساس طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با ‮‭36‬ تیمار در سه تکرار به مدت چهار سال شش ماه از تاریخ ‮‭1389‬ تا ‮‭1393‬ در تناوب آیش گندم در منطقه سردسیر (مراغه) اجرا گردید. در این پروژه روش های مختلف خاک ورزی به عنوان فاکتور اصلی با چهار سطح شامل T1= شخم توسط گاوآهن قلمی در پاییز + استفاده از پنجه غازی در بهار + کاشت با خطی کار، T2= شخم توسط گاوآهن بدون صفحه برگردان در پاییز + استفاده از پنجهصغازی در بهار + کاشت توسط خطی کار، T3=شخم توسط گاوآهن برگ رداندار در اواسط بهار + استفاده از پنجه غازی در زمان قبل از کاشت + کاشت توسط خطی کار، T4= بدون عملیات خاک ورزی با بقایا در پاییز + کنترل علف های هرز توسط علف کش عمومی در بهار + کاشت مستقیم در پاییز و میزان های مختلف کود فسفره (پنتااکسید فسفره) به عنوان فاکتور فرعی با سه سطح شامل P1= صفر، ‮‭15‬ ‭=P‬2 و ‮‭30‬ ‭=P‬3 کیلوگرم پنتا اکسید فسفردر هکتار از منبع سوپر فسفات تریپل و ارقام مختلف گندم دیم به عنوان فاکتور فرعی فرعی با سه سطح شامل W1= گندم آذر،2 W2= گندم رقم سرداری و W3=رقم رصد مورد استفاده قرار گرفت و مطابق دستور العمل کشت گردید. نتایج نشان داد با افزایش میزان مصرف فسفر، از صفر تا سطح ‮‭30‬ کیلو گرم کود پنتا اکسید فسفرمیزان عملکرد های دانه ، کاه و کلش و جذب فسفر افزایش می یابد. بدون خاک ورزی، خاک ورزی برگردان و نیمه برگردان در مقایسه با گاوآهن قلمی عملکرد های دانه، کاه و کلش را بطور معنی داری افزایش داشتند. بدون خاک ورزی با افزایش میزان ماده آلی خاک و رطوبت در عمق ‮‭20‬ تا ‮‭30‬ سانتیمتری برتری خود را درمقایسه با سایر تیمار های خاک مانند بر گردان، نیمه بر گردان و قلمی نشان داد و عملکرد ها را بطور مشابه با تغییرات خواص خاک افزایش داد. نتایج اثرات ارقام مختلف گندم در میزان عملکرد های دانه نشان داد، بین ارقام درمیزان عملکردهااختلاف معنی داری وجود دارد. رقم رصد نسبت به ارقام آذر 2 و سرداری عملکردهای دانه و کاه و کلش بیشتری در شرایط کم بارندگی داشتند و این در حالی است در سال دوم اجرا با بارندگی بیشتر رقم آذر2 برتری خود را در مقایسه با ارقام دیگر نشان داد. با افزایش میزان فسفر میزان عملکرد های دانه ارقام گندم در خاک ورزی ها مختلف بطور متفاوت افزایش یافت. رقم رصد در فسفر کمتر عملکرد بهتری نسبت به آذر 2 داشت و اما با افزایش فسفر رقم آذر2 و رصد نسبت به سرداری عملکرد ها و جذب فسفر را افزایش دادند. از این مطالعه استنباط می شود ارقام در جذب فسفر وعملکردها متفاوت هستند و خاک ورزی ها در حاصلخیزی خاک تاثیرات متفاوت دارند. بی خاک ورزی ماده آلی و ذخیره رطوبت خاک را افزایش و در افزایش عملکردها تاثیر دارند. واژه های کلیدی: ارقام گندم، فسفر، خاک ورزی، جذب فسفر، عملکردهای دانه وکاه