واکنش تیپ های مختلف لیموترش، ارقام تجاری و محلی مرکبات در ایران نسبت به فیتوپلاسمای عامل جاروک لیموترش

در این پژوهش ‮‭107‬ ژرم پلاسم مرکبات از طریق پیوند با فیتوپلاسمای عامل بیماری جاروک مایه زنی شدند تا واکنش آن ها از نظر حساسیت و مقاومت به فیتوپلاسمای عامل بیماری جاروک لیموترش تعیین شود. ژرم پلاسم های مورد مطالعه عبارت عبارت بودند از: پرتقال رقم های محلی فارس ، بمی، بندری و سیاورز، واشینگتن ناول ، فراست ناول ، تامسون ناول، هاملین، والنسیا ، مارس، خونی مورو، مادام وینوس وکربلایی، نارنگی های پونکن، شانگشا ،محلی های اتابکی ، جهرم، سیاهو و دزفولی ، کلیوپاترا، پیج، ساتسوما، ، می نیولا تانجلو، اورلاندو تانجلو، ویکیوا ، کینگ ، تمپل ، فرچون، فیر چیلد، پیج، و کیوا ، بکرایی ،گریپ فروت رقم های دانکن، مارش، تامسون و رد بلاش ، پوملو، نارنج، شامل نارنج معمولی، نارنج هندی نارنج زینتی ، نارنج دو فرم، بر گاموت، چینوتو و تایوانیکا، لمون و هیبرید های آن شامل راف لمون ، لیسبون لمون، اورکا لمون ، مایر لمون، ولکامر لمون و لیموشیرین معمولی و توسرخ ،بالنگ ، اترج و ترنج، لیموترش معمولی(مکزیکی)، لیمو بی تیغ ، لیموترش مراکشی،پرشین لایم، لایم کوات، رانگپور لایم و کوسای لایم، ‮‭16‬ شبه لیموترش ( بیوتیپ طبیعی لیموترش) شناسایی شده در باغ های بارور لیموترش در هشتبندی رودان ، داراب و جهرم و خفر، ‮‭13‬دانهال غیر تیپیک جمع آوری شده از نهالستان های لیموترش فارس ،کامکوات، کالاماندین ، نارنج سه برگچه ای، ترویرسیترنج ، سیتروملو، لیمو آستار رایی، لیموفری، شبه ترنج و شبه گریپ فروت داراب ، لیموگلابی یا لیمو لامپی ، لمون پوست قرمز، شل محله،سیتروملو اشل محله وترویر سیترنجا شل محله. بر اساس علایم بیماری و واکنش مثبت در ‭PCR ‬دو مرحله ای با استفاده از چفت آغازگر های P1‭/P‬7 وR‮‭16‬F2‭n/R‬‮‭16‬R2، پرتقال های والنسیا و خونی مورو، نارنگی های کلمانتین، مینه اولا تانجلو و کینو، بکرایی، گریپ فروت ردبلاش، ماکروفیلا، راف لمون، اورکا لمون ، مایر لمون ، تایوانیکا ، بالنگ، سیترنج ، نارنج سه برگچه ای ، سیتروملو، لیمو ترش های مکزیکی، بی تیغ و مراکشی، رانگپور لایم ، لیمو گلابی، ‮‭13‬ شبه لیموترش از استان های فارس و هرمزگان و ‮‭1 0‬ دانهال غیرتیپیک لیمو ترش از استان فار س حساس و بقیه مقاوم تشخیص داده شدند. بر اساس دوره نهفتگی طولانی ،میزان پایین آلودگی و شدت علایم ملایم ، پرتقال های والنسیا و مورو، نارنگی های کلمانتین ، کینو و مینه اولا تانجلو و گریپ فروت رد بلاش کمترین حساسیت را دارند و فقط در شریط قرا ر گرفتن به مدت طولانی در معرض فشار بالای آلودگی حساسیت نشان می دهند. بر اساس دوره نهفتگی کوتاه میزان آلودگی و شدت علایم بالا لیموترش مکزیکی ، بکرایی ، راف لمون، رانگپور لایم، لیموترش مراکشی، بالنگ، شبه بکرایی و شبه لایم کوات داراب، شبه لیمو ترش های خفر و جهرم، دانهال های غیر تیپیک در خفر ، جهرم وداراب بیشترین حساسیت را دارند. در مرکباتی مانند تایوانیکا ، لیموفری ، و شبه لیموترش های هشتبندی و لیموگلابی دوره نهفتگی و میزان آلودگی متوسط بود و این ژرم پلاسم ها از نظر حساسیت متوسط محسوب می شوند. در بین مرکباتی که کشت آن ها در شرایط طبیعی معمول است در پرتقال والنسیا، نارنگی های مینه اولا تانجلو و کینو ، گریپ فروت دانکن و رد بلاش در رودان، بکرایی، لیمو مکزیکی و لیمو بی تیغ در تمام نقاط آلوده و شبه لیمو ترش های هشتبندی علایم بیماری جار وک مشاهده گردید . از بین پایه های مورد مطالعه، لیموترش، بکرایی، رانگپور لایم، ماکروفیلا ، تایوانیکا ، راف لمون، ترویر سیترنج ، سیتروملو و نارنج سه برگچه ای با درجات متفاوتی نسبت به فیتوپلاسمای عامل بیماری جاروک لیمو ترش حساسیت نشان دادند. مشاهده آلودگی طبیعی ژرم پلاسم هایی که در روش مایه زنی با پیوند حساسیت نشان داده بودند نشان می دهد که با استفاده از روش مایه زنی با پیوند می توان حساسیت ژرم پلاسم های مرکبات در شرایط طبیعی را پیش بینی کرد. وازه های کلیدی: جاروک لیموترش ،ژرم پلاسم مرکبات ، واکنش ، مقاومت ، حساسیت