تعیین زمان مناسب ورود و خروج دام در مراتع نمونه پنج منطقه رویشی ایران (کبگان- بوشهر)

مراتع از گونه های گیاهی مختلفی تشکیل شده است که هر یک دارای مراحل رویشی و زایشی متفاوتی میباشند. بنابراین هر یک از گونهها در زمان خاصی از دوره رویش آمادگی چرا داشته و در زمان خاصی نیز باید چرای آن متوقف شود. گذشته از آن خاک مرتع نیز در زمان های معینی آمادگی ورود دام به مرتع را دارد. بدون شناخت این خصوصیات در یک مرتع تعیین فصل چرا و مدیریت چرا و دام مقدور نمیباشد. با انجام این بررسی، امکان تجدید نظر در برنامه مدیریت چرای مراتع مناطق دارای پوشش گیاهی مشابه فراهم میشود. به همین منظور برای تعیین ورود بموقع دام به مرتع و خروج به هنگام آن از مرتع، این تحقیق در مراتع ساحلی و شور شهرستان دشتی واقع در ‮‭85‬ کیلومتری جنوب غرب خورموج در منطقه کبگان بمدت 4 سال (‮‭1386-1389‬) اجرا شد. اطلاعاتی از جمله مراحل فنولوژی و ارتفاع کل گیاه مربوط به 4 گونه مرتعی و همچنین وضعیت رطوبتی خاک از زمان شروع فصل رویش تا خشک شدن گیاه بمدت هفت ماه و در 4 سال جمع آوری و در فرم های ویژه ای ثبت گردید. جهت تعیین زمان مناسب خروج دام از مرتع از روش ارزیابی در صد بهره برداری شده از گونه های اصلی مرتع و مقایسه آن با حد بهره برداری مجاز آنها استفاده شد. نتایج نشان داد که بین چهار گونه مرتعی از نظر مراحل فنولوژی در سالهای مورد بررسی تفاوت وجود دارد. نتایج بررسی چند ساله این پژوهش نشان داد در سال هایی که بارندگی مناسب است و علوفه یکساله وجود دارد گونه های چند ساله مراحل فنولوژی خود را بطور کامل می گذرانند و بطور طبیعی و با توجه به تنوع گونه ای(یکساله وچندساله) مرتع کنترل می گردد . باتوجه اینکه دام روستایی جایی برای چرا ندارد بنابراین توصیه می گردد از تعداد مناسب دام برای مرتع تعیین و از ورود بیشتر از ظرفیت دام به مرتع جلوگیری گردد و از تعداد دام منطقه کاست بخصوص در ماههای اسفند و فروردین که پایه های جدید این گونه در حال تجدید حیات و رشد رویشی و یا در مرحله زایشی می باشند بنابراین زمان ورود خروج دام در منطقه کبگان می بایست براساس نیاز رشدی این گونه ها تنظیم گردد.واژهصهای کلیدی:. ورود و خروج دام، مراتع ساحلی شور، کبگان دشتی، استان بوشهر