ارزیابی ژنوتیپ های پیشرفته گندم نان در مزرعه زارعین در شرایط دیم مناطق گرمسیر استان کرمانشاه

وجود تنوع اقلیمی گسترده در مناطق دیم خیز ایران، نیاز به گسترش تنوع ارقام زراعی گندم نان را برای مقابله با تنشهای زیستی و محیطی و استفاده موثرتر از اصل مهم اثر متقابل ژنوتیپ در محیط برای افزایش توان و پایداری تولید محصول گندم نان دیم، افزایش داده است. یکی از روشهای موثر برای افزایش تنوع ژنتیکی در مزراع کشاورزان، اجرای قسمتی از برنامه به نژادی متعارف در مناطق هدف در چارچوب برنامه به نژادی مشارکتی غلات دیم و فعال سازی سیستم های محلی تکثیر بذر است. به همین منظور ، این پروژه در مزارع کشاورزان در 2 منطقه استان کرمانشاه شامل قصر شیرین و گیلانغرب، برای مقایسه ‮‭25‬ ژنوتیپ پیشرفته وارقام زراعی گندم نان دیم که 6 رقم از آنها توسط کشاورزان منطقه قصر شیرین از عراق وارد ایران شده بود با رقم زراعی کوهدشت اجرا گردید. ژنوتیپها در یک تکرار در هر منطقه کشت شدند و این دو منطقه در تجزیه واریانس به عنوان دو تکرار در نظر گرفته شد . در مرحله رسیدن قبل از برداشت از تعدادی از کشاورزان مناطقی که این آزمایشها در آنها کشت میشود خواسته شد که ژنوتیپهای گندم نان را از نظر ویژگیهای ظاهری و زراعی از 1 (خیلی بد) تا 5 ( خیلی خوب) امتیار بندی نمایند. پس از برداشت محصول، دادهای بدست آمده در نرم افزار ‭MSTAT-C ‬تحت تجزیه واریانس و آزمون مقایسه میانگین قرار گرفت و از عملکرد ژنوتیپها در هریک از این دو منطقه برای تجزیه سازگاری به روش آزمون رتبه در ‭Excel ‬استفاده گردید. بر اساس نتایج آزمون مقایسه میانگین، ژنوتیپهای ،5 ،4 ،‮‭3 17‬ ( کریم) و ‮‭25‬ ، پنج ژنوتیپ برتر از نظر میانگین عملکرد دانه در دو منطقه بودند و میانگین عملکرد آنها ‮‭66‬ درصد از رقم زراعی کوهدشت بیشتر بود. کلمات کلیدی: گندم، دیم، به نژادی مشارکتی، مناطق گرمسیر