بررسی بیلان انرژی در تولید گوجه فرنگی گلخانه ای و راهکارهای بهبود الگوی مصرف انرژی در گلخانه های استان بوشهر

با افزایش روزافزون جمعیت در دنیا و محدودیت در اراضی قابل کشت، افزایش عملکرد در واحد سطح به عنوان یکی از چند راه محدود باقیمانده برای تامین مواد غذایی انسان است. با احداث گلخانه که یکی از راههای افزایش عملکرد است می توان در جهت بهبود این امر اقدام نمود. اما محدودیت انرژی نیز یکی دیگر از چالش های فرا روی بشر است به طوریکه افزایش عملکرد بدون در نظر گرفتن انرژی مصرفی تقریبا بی معنی به نظر می رسد. بنابراین با توجه به مصرف زیاد انرژی در تولیدات گلخانه ای، مطالعه در این زمینه ضروری است. بنابراین این پژوهش در سال زراعی ‮‭89-90‬ به منظور تعییین میزان انرژی مصرفی و شاخص های انرژی درتولید گوجه فرنگی گلخانه ای در گلخانه های استان بوشهر انجام گرفت. به همین منظور از بین واحدهای گلخانه ای استان بوشهر ‮‭20‬ واحد انتخاب گردید. این گلخانه ها از نظر سازه و کلیه سیستم های بکار برده شده کاملا مشابه بودند و فقط در سیستم های مدیریتی کشت دارای تفاوت بودند. جهت انجام این تحقیق ابتدا پرسشنامه هایی تهیه گردید سپس با انجام مصاحبه با گلخانه داران تکمیل نمودن این پرسشنامه ها برای همگی گلخانه های مورد مطالعه، اطلاعات مورد نیاز برای محاسبه انرژی نهاده های مصرفی و ستانده برای انرژی نهاده های مصرفی و ستانده و تعیین شاخص های انرژی بدست آمد. بمنظور رسم نمودارها از نرم افزار ‮‭2007‬ ‭ EXCEL ‬و جهت محاسبه ضریب همبستگی ها از نرم افزار آماری ‮‭16‬ ‭ SPSS ‬استفاده شد. پس از انجام محاسبات مربوطه نتایج حاصله نشان داد که انرژی مصرفی در یک هکتارگلخانه در استان بوشهر جهت تولید گوجه فرنگی گلخانه ای، ‮‭97769/35‬ مگاژول بر هکتار بود. نتایج نشان داد که انرژی بذر، کود و سموم شیمیایی با ‮‭70/07‬ درصد ف ا ژی را از ف ا ژی د ا ص د . مقادیر متوسط نسبت انرژی، بهره وری انرژی، شدت انرژی و خالص افزوده انرژی به ترتیب برابر با ‮‭1/26‬ (بدون بعد)، ‮‭1/57‬ کیلوگرم بر مگاژول، ‮‭0/63‬ مگاژول بر کیلوگرم و ‮‭25470/6‬ مگاژول بدست آمد. در نهایت نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان داد که می توان با تغییر مدیریت در کشت گلخانه ای و اصلاح روش های کشت، مصرف انرژی در گلخانه های استان بوشهر را بهینه نمود و با ارتقا دادن مقادیر شاخص های انرژی، راندمان و بهره وری انرژی را در این گلخانه ها افزایش داد. واژه های کلیدی: ا ژی، ه وری ا ژی، گوجه فرنگی گلخانه ای، استان بوشهر.