بررسی خصوصیات زراعی و سازگاری لاین های امیدبخش نخود متحمل به سرما در شرایط دیم

نخود به طور سنتی در بهار با استفاده از رطوبت ذخیره شده در خاک کشت می شود و خشکی انتهای فصل نیز می تواند باعث نقصان جدی در عملکرد محصول گردد به طوری که گاهی اوقات به علت تنش گرما و خشکی ممکن است غالب محصول از بین رود. به منظور بررسی و انتخاب ارقام پرمحصول و متحمل به سرمای نخود، این تحقیق ‮‭19‬ لاین نخودکابلی متحمل به سرما به همراه ارقام شاهد محلی ، جم و آرمان در طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار درشش منطقه به مدت دو سال در کشت پاییزه مورد بررسی قرار گرفت. در طول مدت رشد و نمو علاوه برکنترل آفت هلیوتیس و وجین علف های هرز از صفات زمان گلدهی، ارتفاع بوته، تاریخ رسیدگی ، تیپ بوته و عملکرد دانه در هر کرت و وزن صددانه یادداشت گردید. محاسبات آماری شامل تجزیه واریانس ساده و تجزیه واریانس مرکب بر روی عملکرد دانه انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب دو ساله در چهار منطقه کرمانشاه، ارومیه، شیروان و کردستان نشان داد که ژنوتیپ ها از نظر عملکرد با هم در سطح احتمال %1 اختلاف معنی دار داشتند. مقایسه میانگین ها به روش ‭LSD ‬نشان داد که دو لاین ‭SEL‬‮‭93‬‭TH‬‮‭24460‬ و ‮‭00-75‬ ‭FLIP ‬عملکرد بالاتری در سطح احتمال 5 % نسبت به شاهد آرمان تولید کرده اند. نتایج نیز نشان داد که اثر متقابل ژنوتیپ ا سال ا مکان در سطح احتمال ‮‭0/01‬ معنی دار بودند. نتایج تجزیه پایداری با استفاده از روش های مختلف پایداری نشان داد که لاین ‮‭00-75‬ ‭FLIP ‬ضمن اینکه پایدار ترین ژنوتیپ بوده و عملکرد بالا و معنی داری نسبت به رقم آرمان تولید نموده است، شاخص ترین لاین محسوب و برای کشت پاییزه در مناطق یادشده توصیه می گردد. واژه های کلیدی:عملکرددانه، کشت پاییزه،تحمل به سرما،تجزیهپایداری،سازگاری،نخودزراعی،دیم‭(Cicer arietinum L.)