بررسی خصوصیات زراعی و عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم نان در آزمایشات مشاهده ای و مقایسه عملکرد بین المللی در شرایط دیم نیمه گرمسیری

اهمیت استراتژیک گندم و تنوع ژنتیکی گسترده آن، موجب گردید تا اصلاح گران در جستجوی منابع جدید و متفاوت گندم باشند. تنوع ژنتیکی متضمن افزایش میزان و پایداری عملکرد دانه در آینده می باشد. دستیابی به ژنوتیپ های گندم پرمحصول دارای تحمل به تنش های خشکی و گرما و مقاوم به بیماری های شایع، یکی از اصلی ترین راهکارهای افزایش تولید در دیمزارهای نیمه گرمسیری می باشدکه از طریق اجرای آزمایشات بهنژادی و شناسایی ژنوتیپ های سازگار محقق می شود. در این تحقیق، تعداد هشت آزمایش مشاهده ای و تکراردار شامل ‮‭765‬ ژنوتیپ گندم نان دریافتی از مرکز بین المللی تحقیقات گندم و ذرت(سیمیت) و مرکز بین المللی تحقیقات کشاورزی در مناطق خشک(ایکاردا) به همراه رقم شاهد کوهدشت در ایستگاه های تحقیقات کشاورزی گچساران، گنبد، خرم آباد و مغان طی سال زراعی ‮‭1389-90‬ مورد بررسی قرار گرفتند. آزمایش های تکراردار در قالب طرح بلوکصهای کامل تصادفی با دو تکرار اجرا شدند. پس از برداشت محصول، بر روی عملکرد دانه ژنوتیپ ها تجزیه واریانس انجام گردید و میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ های جدید با عملکرد دانه رقم شاهد با روش ‭LSD ‬مقایسه شد. پس ار تطبیق نتایج حاصل از تمام ایستگاه های دیم نیمه گرمسیری، ژنوتیپ های دارای توانایی تولید مناسب در شرایط متنوع محیطی که از عملکرد دانه مناسب و حد مطلوب خصوصیات مهمی نظیر تعداد روز تا ظهور سنبله، ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و ارزش زراعی برخوردار بودند، برای بررسی های تکمیلی در آزمایشات پیشرفته تر انتخاب شدند. بدین ترتیب، در آزمایشات ‭SAWSN‬، ‭HRWSN‬، ‭Special nursery‬، ‭SBWON‬، ‭SAWYT‬، ‭ESWYT ‬، ‭DSBWYT(TA) ‬و ‭DSBWYT(CA) ‬بترتیب ،‮‭46‬ ،‮‭68‬ ،‮‭42‬ ،‮‭42‬ ،9 ،‮‭7 12‬ و 6 لاین مورد انتخاب نهایی قرار گرفتند. واژه های کلیدی: سازگاری، بین المللی، گندم نان، دیم، خشکی