بررسی حد بهره برداری مجاز گونه های مهم مرتعی در مراتع نمونه پنج منطقه رویشی ایران (مرکزی انجدان)

برای محاسبه ظرفیت مراتع تعیین حد بهره برداری مجاز گونه های مهم و کلیدی مراتع لازم و ضروری میصباشد. با داشتن مقادیر دقیق این فاکتور برای گونه های مرتعی است که می توان ظرفیت واقعی مراتع منطقه را تعیین نموده و از نابودی پوشش گیاهی، خاک و کاهش منابع آب در اراضی مرتعی جلوگیری نمود‭. Artemisia aucheri‬،‭Bromus tomentellus‬،‭Kochia prostrata‬، ‭Asperula glomerata‬، ‭ Buffonia cf.koelzii ‬گونهصهای کلیدی و مهم مراتع انجدان اراک میصباشند که در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفتهصاند. در این تحقیق ابتدا یک منطقه مناسب و کلیدی به مساحت یک هکتار در مراتع انجدان انتخاب شده و در سال اول حصارکشی و قرق گردیده است. از هر گونه ‮‭40‬ پایه انتخاب شده و برداشتصهای ،‮‭25‬ ،‮‭75 50‬ درصد و تیمار شاهد اعمال گردیده است (هر ‮‭10‬ پایه یک تیمار). برداشت به صورت ماهیانه توسط قیچی باغبانی و در فصل چرای منطقه صورت گرفته است. تاثیر بهره برداری با بررسی تغییرات ایجاد شده در خصوصیات فنولوژیکی، تولید علوفه و بذر، شادابی، مرگ و میر و سایر خصوصیات گونهصهای گیاهی منتخب مطالعه شده است. نتایج نشان دادند که افزایش میزان بهرهصبرداری موجب بروز مشکلات و زوال در تواناییصهای حیاتی کلیه گونهصها بویژه در دو گونه ‭Br.tomentellus ‬و‭As.glomerata ‬که خوشخوراکصتر میصباشند میصگردد. با بررسی اثرات برداشت در تیمارهای منتخب بر روی پایهصهای گیاهی، حد بهرهصبرداری ‮‭25‬ درصد برای دو گونه ‭Br.tomentellus ‬و‭As.glomerata ‬و حد بهرهصبرداری ‮‭50‬ درصد برای سه گونه ‭Ko.prostrata Ar.aucheri ‬و ‭Bu.cf.koelzii ‬با بروز کمترین اثرات منفی در خصوصیات گیاهی و مناسب تشخیص داده شدند. واژهصهای کلیدی: حد بهرهصبرداری مجاز، ظرفیت مرتع، کیفیت علوفه، انجدان اراک.